روزنامه اصلاح برای بار اول در ۲۹ دلو ۱۳۰۰ هش مطابق به ۱۸ فبروری ۱۹۲۱میلادی به نگارندگی و سر دبیری محمد بشیر در شهر خان آباد شروع به نشرات کرد. دراین نشریه بعد از شماره ۱۶ بجای مدیر و سر دبیر تنها سر دبیر وبجای محمد بشیر ، حافظ فیض محمد درج گردیده است.
در مرحله اول، این جریده در یک صفحه بروی کاغذ نازک شکری رنگ در مطبعه سنگی خان آباد نشر میگردید. موضوعات این جریده را سر مقاله، مطالبی در باره حوادث داخلی، حوادث خارجی، ادبیات، مسایلی برای سر گرمی و مقالات علمی تشکیل میداد. در پیشانی اخبار درج شده بود.
آب آشامیدنی صحی مهمترین بخش زندگی مردم و اساسیترین نیاز شهروندان کابل بوده و بدون دسترسی به آن، ادامه زندگی در شهر کابل غیرممکن است. متأسفانه درسالهای اخیر، کمآبی و خشک آبی، آلودگی آب و پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی، به یکی از مشکلات مهم شهروندان تبدیلشده است.حتی این مشکل، سبب شیوع و گسترش بیماریهای مختلف بهخصوص اسهال، آلودگیهای محیط زیستی و کاهش فضای سبز گردیده است. ازنظر کارشناسان، عدم نفوذ آب باران و برف در داخل زمین به خاطر نبود چاههای جذبکننده، پخته شدن کوچهها و داخل حویلی ها و فرار آبهای سطحی از طریق رودخانهها، از عوامل کاهش آبهای زیرزمینی کابل شده است.
از سوی دیگر در فصل زمستان، بندش کوچهها و سرکها به خاطر برف بامها و حویلی ها و بیرون شدن آبهای اضافی در کوچهها و سرکهای کابل در زمستان، از مشکلات عمده شهر کابل به شمار میرود. در زمستانهای گذشته، اکثر کوچههای شهر کابل به خاطر برفهای بامها، مسدود بوده و موترها نمیتوانستند عبور و مرور کنند. همچنان یخزدگیهای کوچهها و سرکها نیز به خاطر برف جاروبها، به مدت طولانی وجود داشت و مردم با هزاران زحمت رفتوآمد میکردند. خانوادهها نیز به خاطر نداشتن جای مخصوص، مجبور به انداختن برفها در کوچهها و سرکها میشدند.
با توجه به این دو مشکل عمده(کمآبی و بندش کوچهها به خاطر برف) دغدغههای جلوگیری از فرار آبها و هدایت آن در داخل زمین، به وجود آمده است. اینکه چه طرحهای برای مهار آبها و هدایت آن در زمین وجود دارد؟ برای انجام این کار، راهکارهای متعددی از قبیل پوشش گیاهی، فضای سبز، بوته کاری کوههای کابل، حفر چالههای کمعمق در نقاط مختلف، از مهمترین طرحها هست که در این مقاله فقط حفر چاههای جذبکننده آب در نقاط شهر کابل اشاره میشود. چون در آستانه برف و بارندگیهای زمستان قرار داریم و از طرف دیگر، سطح آب در زمین پایین رفته، بهترین زمان برای کندن چاههای جذبکننده آب هست که خانوادهها باید اقدام کنند.
اکنون با شروع برف و بارندگیهای زمستانی، حفر چاههای جذبی و هدایت برف و آبها به زیرزمین، یکی از کارهای مهم و ضروری در کابل به شمار میرود. با این کار ساده و آسان شهروندان، میلیونها مترمکعب آب جذب زمین شده و از آبهای مزاحم و سرگردان درروی کوچهها و سرکها نیز جلوگیری میشود. از سوی دیگر با کنده شدن چاههای جذبی، از مسدود شدن کوچهها به خاطر برف بامها و حویلی ها نیز جلوگیری میشود.
چگونگی حفر چاهها
۱-سنجش خاک زمین، قبل از کندن چاه؛ در گام نخست خانوادهها باید خاک زمین را شناسایی و چاههای جذبکننده را در مکانهای مناسب حفر کنند. ازنظر کارشناسان، زمینهای توانایی جذب آب برف و باران را دارد که دارای ماسه و شن باشد.
۲-دومین پیشنهاد، چاهها باید در موقعیتهای کم رفتوآمد کنده شود. به گفته محمد حسینی یکی از چاهکنان شهر کابل، مکانهای پررفتوآمد یا راه خانوادهها، دارای زمین سخت است و شاید بهسختی آب را جذب زمین کند. از طرف دیگر ازآنجاییکه برفها از بامها و دیگر نقاط حویلی بهطرف چاه جمع میشود، اگر چاه در سر راه کنده شود، امکان دارد برای اعضای خانواده مشکل خلق کند.
۳-طریق سوم، چاههای جذبکننده، باید دور از دیگر چاهها و لولهها کنده شود. یعنی چاههای جذبکننده نباید در نزدیکیهای چاه فاضلاب، چاه آب نوشیدنی و لوله آب باشد. از سوی دیگر، چاه باید در مکانی باشد که از سایر نقاط حویلی یا کوچه، آبهای دیگر بهراحتی طرف آن هدایت شود و از بقیه جاها بلند نباشد.
۴-عمق چاههای فاضلاب حتی تا شش متر هم کفایت میکند. یعنی بهاندازه باشد که با انداختن برف بهزودی پر نشود. مثلاً برای ساختمانها و بلند منزلها که دارای بام وسیع و آبهای اضافی زیادی است، عمق و قطر چاه باید وسیع باشد. آقای حسینی به روزنامه اصلاح میگوید، حفر این چاهها با چنین مشخصات، برای خانوادهها از یک هزار تا سه هزار بیشتر هزینه ندارد.
۵-محکمکاری گلدان چاه و طوقه چاه، از دیگر پیشنهادها است. گلدان چاه قسمت قیف مانند بالای چاه است که برای جلوگیری از آسیب و تخریب میله چاه درنتیجه برف و آبهای اضافی میگردد. چون انداختن برف، فاضلاب و باران، قدرت تخریبی زیادی دارد اگر محکمکاری نشود، چاه بهزودی خراب خواهد شد. طوقه چاه، قسمتی است که زیر گلدان چاه برای حفاظت از لبه چاه قرار دارد و از ریزش جلوگیری میکند. این طوقه باید محکم و اساسی ساخته شود. همچنان ساختن انباری چاه که در ته آن به شکل تونل مانند قرار دارد و سبب تماس آب و برف بیشتر با خاک و جذب آن میگردد.
با تطبیق این طرح از سوی خانوادهها، هزاران چاه جذبکننده در زمین کابل کندهشده و سبب تغذیه سفرههای زیرزمینی و دفع آبهای مزاحم و برف کوچهها میگردد. خانوادهها باید برفهای داخل حویلی، بامهای خویش را داخل چاه جذبی بیندازند.
نتیجهگیری
۱٫ هم برای جلوگیری از مسدودشدن سرکها و گلولای کوچهها و هم برای مبارزه با خشک آبی در شهر کابل، کنده شدن چاههای جذبکننده توسط خانوادهها و صاحبان منازل در کابل، مهم و ضروری است. این کار یکی از مهمترین و مناسبترین راههای تغذیه سفرههای آب به شمار میرود و از بروز فاجعه خشک آبی یا بد آبی جلوگیری میکند. از جانب دیگر، زمینههای کار برای هزاران کارگر ایجاد میشود که در زمستان از بیکاری رنج میبرند.
۲٫ چاههای جذبی به دفع آبهای سرگردان، برف بامها و حویلی ها، کاهش بندش و یخزدگی کوچهها، تغذیه منابع آبی و جلوگیری از بحران آب در شهر کابل جلوگیری میکند.
۳٫ بر این اساس هر خانه و حویلی در کابل باید دارای یک یا دو چاه جذبی باید و برفها باید داخل آن انداخته شود. کنده شدن این چاهها در مناطق خامه و ناحیه سبز حویلی ها، هم راحت هست و هم برای افراد کارگر بیکار، شغل ایجاد میشود.داوود ناظری