روزنامه اصلاح برای بار اول در ۲۹ دلو ۱۳۰۰ هش مطابق به ۱۸ فبروری ۱۹۲۱میلادی به نگارندگی و سر دبیری محمد بشیر در شهر خان آباد شروع به نشرات کرد. دراین نشریه بعد از شماره ۱۶ بجای مدیر و سر دبیر تنها سر دبیر وبجای محمد بشیر ، حافظ فیض محمد درج گردیده است.
در مرحله اول، این جریده در یک صفحه بروی کاغذ نازک شکری رنگ در مطبعه سنگی خان آباد نشر میگردید. موضوعات این جریده را سر مقاله، مطالبی در باره حوادث داخلی، حوادث خارجی، ادبیات، مسایلی برای سر گرمی و مقالات علمی تشکیل میداد. در پیشانی اخبار درج شده بود.
دموکراسی حق افغانستان است؛ به قربانی‌ها و مطالبات مردم افغانستان احترام گذاشته شود
مذاکرات رو در رو میان دولت جمهوری اسلامی افغانستان و گروه طالبان روز گذشته در شهر دوحۀ کشور قطر آغاز شد. در مراسم افتتاحیۀ این مذاکرات، داکتر عبدالله عبدالله رییس شورای عالی مصالحۀ ملی از جانب دولت جمهوری اسلامی افغانستان، ملا برادر از جانب گروه طالبان، مایک پمپیو به نمایندگی از ایالات متحدۀ امریکا صحبت کردند. صحبت‌های آغازین نماینده‌های طرفین صلح و دولت‌های ناظر تاحدی دیدگاه‌ها و مسیر مذاکرات را مشخص ساخت. دیدگاه‌های طرفین نشان داد که مذاکرات صلح، روند ساده‌ای نخواهد بود. خواست‌ها و مطالبات هردو جانب مذاکره، بسیار باهم فاصله دارد و در تقابل و تعارض قرار دارد. داکتر عبدالله عبدالله رییس شورای عالی مصالحۀ ملی گفت که دولت جمهوری اسلامی افغانستان خواستار برقراری صلح در چارچوب قانون اساسی و حفظ دست‌آوردها، ارزش‌ها و حقوق تمامی اقوام، اقشار و پیروان مذاهب در کشور است. وی تاکید کرد که مصالحه میان طرفین نباید نظام موجود و دست‌آوردهای آنرا آسیب بزند. رییس شورای عالی مصالحه گفت که مردم افغانستان تجارب تلخی از فروپاشی نظام را دارند و بار دیگر نمی‌خواهند این تجربه تکرار شود. اما از جانب مقابل، ملا برادر معاون گروه طالبان گفت که ما “یک نظام کاملاً اسلامی” می‌خواهیم و در افغانستان باید یک نظام اسلامی حاکم شود. این دیدگاه ملابرادر مبین این است که گروه طالبان خواستار تعویض نظام و برگشت به “امارت” است. در صورتی که طالبان به این خواست شان پافشاری کنند، بدون شک مذاکرات فعلی شکست خواهد خورد و ره به جایی نخواهد برد. از جانب دیگر، وزیر خارجۀ امریکا در مراسم افتتاحیۀ مذاکرات، روی مبارزه با هراس‌افگنی تماس گرفت و گفت اجازه نمی‌دهیم افغانستان بار دیگر به مرکز تروریستان بین‌المللی مبدل شود و منافع کشورهای دیگر از اینجا به خطر بیفتد. آقای پمپیو گفت که امریکا خواستار یک افغانستان متحد و یکپارچه است که حوق تمامی اتباع آن تامین باشد. اما نکتۀ قابل توجه و تأمل در سخنان آقای پمپیو، دیدگاه دولت امریکا در مورد نوع نظام آیندۀ افغانستان بود. وی گفت که”هرچند دموکراسی نظام مورد قبول ایالات متحدۀ امریکا است، اما دولت امریکا نمی‌خواهد این نوع نظام را در کشورهای دیگر تحمیل کند”. وزیر خارجۀ امریکا گفت که انتخاب نوعیت نظام آیندۀ افغانستان بستگی به تفاهم و توافق هردو جانب مذاکره کننده دارد. این اظهارات آقای پمپیو نمایانگر این است هرنظامی که در افغانستان شکل بگیرد، امریکا در برابر آن بی‌تفاوت خواهد بود؛ ولو که این نظام امارت باشد. بی‌تفاوتی ایالات متحدۀ امریکا در رابطه به نوعیت نظام آیندۀ افغانستان در واقع بی‌تفاوتی در برابر قربانیانی است که در راه ایجاد، دوام و قوام یک نظام مردم‌سالار و مبتنی بر ارادۀ مردم و ارزش‌های دموکراسی و حقوق بشر در ۱۹ سال اخیر جان های شان را از دست دادند و یا معلول و معیوب شند. آقای پمپیو باید توجه داشته باشد که مردم افغانستان در ۱۹سال اخیر برای استحکام این نظام هزاران تن از فرزندان و عزیزان شان را از دست دادند. بیش از دو هزار سرباز امریکایی نیز در این راه کشته شده و هزاران تن دیگر معلول گردیدند. دولت امریکا منابع هنگفتی را روی دولت‌سازی و مردم‌سالاری در افغانستان هزینه کرده است. بی‌تفاوتی به خون قربانیان و منابعی که در این راستا به مصرف رسیده، جفا در حق مردم افغانستان و شهروندان ایالات متحدۀ امریکاست. حکومت کنونی ایالات متحدۀ امریکا در واقع آغاز گر روند کنونی صلح میان حکومت افغانستان و گروه طالبان است. اما نگاه به این روند و آیندۀ افغانستان نباید نگاه گذری و ساده‌انگارانه باشد. داشتن یک نظام مردم‌سالار، حق افغانستان و از مطالبات اساسی مردم این کشور است. دموکراسی‌خواهی حداقل صدسال در افغانستان تاریخ دارد و این روند به بیست سال اخیر ارتباط ندارد. ملت افغانستان صدها فرزند رشید خود را در راه دموکراسی و مشروطه‌خواهی از دست داده است. مردم افغانستان این هدف را دنبال می‌کنند، ولو که هیچ حمایت‌گر بیرونی هم نداشته باشند.
ملت افغانستان خواستار دوام نظام جمهوری و حکومت مردم‌سالار است. بناً به خواست‌ها و مطالبات مردم افغانستان باید احترام گذاشته شود.