نشست هایی که تضمین اجرایی نداشته باشد به صلح وثبات نخواهدانجامید

افغان‌های مهاجرمقیم روسیه نشستی را زیر عنوان «گفتگو های بین‌الافغانی» با اشتراک جمع زیادی از شخصیت‌ها و نخبگان سیاسی داخل افغانستان، به تاریخ ۵ و ۶ فبروری سال جاری میلادی در شهر مسکو برگزار کردند.آنان می گویند از هفده سال بدین‎سو، علیرغم حضور هزاران نیروی خارجی و مشارکت بیش از ۴۰ کشور خارجی در جنگ افغانستان، اوضاع امنیتی کشورهنوزهم وخیم می‌باشد. پیامدهای بحران طولانی چهل ساله، تاثیر مستقیم بالای زندگی مردم عادی و اوضاع در منطقه گذاشته و بحران همه‌روزه از مردم افغانستان قربانی می‌گیرد.

 در نتیجۀ جنگ‌ طاقت‌فرسای چهل ساله شمار زیادی از مردم مهاجر شده‌اند که از این میان یک رقم قابل توجه به روسیه پناه آورده‌اند. حالاکه پروسه صلح سراسری روی دست گرفته شده است مهاجرین کشورمی خواهند در زمینۀ تحکیم صلح در افغانستان نیزسهم موثر ایفا نمایند. بنابرین مهاجرین افغان در روسیه، نشستی را میان جامعۀ مهاجرین، نخبگان سیاسی ونمایندگان طالبان در روسیه سازمان‌دهی کرده‌اند و باورمند هستند که می‌توانند راه‌هایی را برای پایان بحران و تأمین صلح درافغانستان جستجو نمایند. افغان‌های مقیم روسیه مطمئن بودندکه نشست آتی بتواند موضع طرف‌ها را با هم نزدیک ساخته و در تحکیم ثبات و امنیت در افغانستان کمک نماید.

پیشتر مسئولان اتحادیه‌ها و نهادهای اجتماعی افغان‌ها طی چندین نشست بر انسجام و هماهنگی میان مهاجرین و نهادهای اجتماعی افغان‌ها در روسیه و سهم فعال و موثر آنان در قضایای مربوط به افغانستان تأکید کرده بودند. هیاتی از گروه طالبان  نیزدرنشست  مسکو شرکت نموده ودوریک میز با نمایندگان احزاب سیاسی افغانستان درموردپروسه صلح به بحث وگفتگوپرداختند. نخستین سخنران نشست مسکو حامدکرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان بودکه مفصلاً روی چگونگی تحکیم وادامه روندپروسه صلح وثبات درکشورتاکیدورزید.

 امابرحفظ دستاوردهای ۱۸ ساله جمهوری اسلامی افغانستان که بیشترازچهارده سال زمام امور کشورراخود دردست داشت، اشاره یی نکرد.برخی هابه این باوراندکه حامدکرزی بابی طرف جلوه دادن خوددرمقابل خواست های طالبان ودستاوردهای دوره دموکراسی کشور، می خواهد منحیث میانجی اعتماددوجانب رابدست آورد تاعطش اداره احتالی آینده رادرخودفرونشاند. موصوف از دولت روسیه برای زمینه‌سازی این نشست سپاسگزاری کرد و آن را گام مهمی در راستای آغاز “مذاکرات بین‌الافغانی” خواند. متعاقباً شیرمحمدعباس ستانکزی رئیس هیأت اعزامی طالبان در نشست مسکو گفت که این گروه در فکر انحصار قدرت نیست و می‌خواهد نظام همه‌شمول و اسلامی؟! در افغانستان روی پا شود.

 موصوف تاکید کرد که گروه طالبان پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان خواهان انحصار قدرت دراین کشور نیستند و به همین دلیل با گروه‌های سیاسی افغانستان گفتگو می‌کنند. او در صحبت‌هایش افغانستان را کشوری خواندکه از سوی آمریکا اشغال شده است.استانکزی خواهان حذف نام طالبان ازفهرست سیاه شد و می‌خواهد که زندانیان این گروه هرچه زودتر آزاد شوند.موصوف خواهان گشایش دفترسیاسی طالبان وخروج کامل نیروهای خارجی ازافغانستان گردیدوافزودکه این گام‌ها برای اعتمادسازی نیازی مبرم است.صلح با خروج نیروهای آمریکا از افغانستان رابطۀ مستقیم دارد. قانون اساسی فعلی برای آنان قابل قبول نیست؛ زیرا از سوی غرب دیکته شده است. بر همین اساس آنان متعهد به یک قانون اساسی اسلامی؟!

و مطابق به کرامت انسانی و بشری‌اند که از سوی علما ترتیب و تصویب شود.او می‌افزاید که طالبان به تمام حقوق اسلامی و انسانی زنان متعهد هستند.

(دره وشلاق)یونس قانونی، معاون رئیس جمهور پیشین کشور نیز در این نشست گفت زمان استبداد و انحصار به پایان رسیده است.او از نشست بُن به عنوان آغاز یک فصل جدید و ختم دو دهه جنگ یاد کرد و از قانون اساسی به عنوان بهترین و اسلامی‌ترین قانون نام ‌برد. با این حال او تأکید کردکه این قانون اساسی بدون شک تعدیل‌پذیر و اصلاح‌ شدنی‌ است.موصوف افزود: افغانستان تحت اشغال نیست و این جفاست مجاهدینی که سال‌ها در نبرد با شوروی سابق عمر خود را گذراندند دوباره به اشغال سر نهاده باشند.

دلیل حضور نیروهای خارجی در افغانستان جنگ تحمیلی است و اگر جنگ پایان بیابد، هیچ دلیلی برای حضور این نیروها در افغانستان وجود ندارد. باید نقاط مشترک دیدگاه‌ها تشخیص شود و نقاط اختلافی حل و این راه حل قضیۀ افغانستان است. او از ایجاد نهادهای دولتی،  قضایی و تشکیل نیروهای امنیتی به عنوان دستاوردهای قابل دفاع یاد کرد. قانونی گفت بدون شک در صورت چراغ سبز طالبان به صلح، مطمئناً اصلاحات امر اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. عطامحمد نور، رئیس اجرایی حزب جمعیت اسلامی نیز در این نشست گفت صلح در افغانستان عامل امنیت جهان و منطقه است. آتش‌بس، حفظ منافع ملی و جدول خروج نیروهای خارجی از افغانستان موضوعات عمده‌یی‌اند که باید روی‌شان گفتگو شود.  عطامحمد نور گفت صلح نیاز اساسی است و نباید فراموش کرد که حفظ دستاوردها نیز نیاز اساسی می‌باشد.

حفظ دستاوردهای یک‌ونیم دهۀ گذشته به عنوان خط درشت دربحث صلح است.جنگ افغانستان به نفع منطقه و جهان نیست، جنگ افغانستان منطقه و جهان را متاثر ساخته است، افغانستان باید چهارراه توسعه و ترانزیت باشد نه اینکه به چهارراه جنگ مبدل شود.طالبان نیز باید به صدای صلح خواهی مردم افغانستان لبیک بگویند و به پروسه صلح بپوندند و از این طریق با استفاده از روش‌ های مردم‌سالاری وارد قدرت شوند. محمد محقق، معاون دوم رئیس اجراییه گفت جنگ افغانستان مجوز شرعی و قانونی ندارد و از نگاه «وطنداری هم گوشت زاغ بر زاغ روا نیست.» او خطاب به نمایندگان طالبان گفت  بهانه را کنار بگذارند و به فریاد صلح لبیک بگویند.

نشست مسکو از زمان کنفرانس بن ۲۰۰۱ از نظر گردهم آمدن گروه‌های مختلف سیاسی و نظامی داخلی کشوربی‌سابقه است. ده‌ها تن ازسیاستمداران کشور از جناح‌های مختلف برای اولین بار با نمایندگان طالبان رو در رو در پایتخت روسیه به مذاکره پرداختند.هیئت  اشتراک‌کننده در این نشست گفتند این نشست در حقیقت اولین گام برای آغاز پروسه گفتگوهای بین‌الافغانی در روند صلح است. هدف از اشتراک آنها دراین نشست حفظ و دفاع از دستاوردهای نظام و نهادهای دفاعی و امنیتی کشور است. نشست مسکو با اشتراک بیشتراز ۷۰ سیاستمدار کشوربه شمول ۱۰ عضو دفتر طالبان در قطر، در محل برگزاری این نشست در مسکو آغاز شد. گفتنی است که ریاست این نشست را حامد کرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان و شیرمحمد عباس استانکزی رئیس پیشین دفتر طالبان در قطر برعهده داشتند.

اگرنمایندگان طالبان واقعاً صلاحیت اجرایی داشته باشند چنین نشست ها هیئت های مذاکره کننده رابهم نزدیک می سازدوکدورت هاراازمیان شان آهسته آهسته برطرف خواهدکرد.درغیرآن فقط اتلاف وقت خواهدبودکه هیچ نتیجه یی رابه دنبال نخواهدداشت. زیرا طالبان  برای اکثریت مردم افغانستان غیرقابل اعتماد اند. در سال ۲۰۱۸ بررسی سالانۀ بنیاد آسیا در مورد افغانستان که توسط موسسۀ مطالعات استراتیژیک افغانستان انجام شد، نشان می‌دهد که بیشتر از ۹۰ در صد جمعیت افغانستان از طالبان حمایت نمی‌کنند.

بخاطری که در موضع طالبان در پیوند به صلح و قطع خشونت هیچ تغییری به میان نیامده است.درحالی که مردم افغانستان، خواهان یک کشور آرام، متنوع و مرفه اند. طالبان درصورتی که اختیاراجرایی راداشته باشندنیز می‌توانند در چنین یک فضای زندگی کرده و نقش خود را در عمران کشوربه صورت اساسی ایفا نمایندو مثل دیگر شهروندان و احزاب سیاسی افغانستان قدرت مشروع رابه اساس رأی مردم بدست آورند.

میم- نون