معرفی بهترین جاذبه های دیدنی افغانستان

گردشگری برای سیاحین را مقدور ساخته است کشور ما در گذشته نه چندان دوراز مناطق محبوب برای گردشگران خارجی بود و گردشگران نامداری چون “مارکوپولو” از این کشور دیدن کرده است.
جنگ‌های چند دهه گذشته در این کشور، صنعت مهم توریسم را به شدت تحت تأثیر قرار داده و دیگر رونق گذشته را ندارد. در حالی که مناطق مختلفی از افغانستان استعداد جذب گردشگری را دارد و در صورت توجه مسئولان مربوطه، گردشگری می‌تواند از منابع مهم عایداتی درکشور شود. بعضی از کارشناس گردشگری افغانستان معتقد هستند که ولایت‌های هرات، بامیان، بلخ، غزنی، ننگرهار، بدخشان، غور، نورستان و سمنگان از جمله ولایت‌هایی استند که دارای بیشترین بناها و مکان‌های تاریخی می‌باشند.
بند امیر در ولایت بامیان و دره واخان در بدخشان را از جمله مراکز دیدنی و جذاب برای گردشگران خارجی را قلم داد میکند.
بند آبگردان کجکی: بی شک بند کجکی را باید جزو اماکن دیدنی افغانستان دانست. این سازه اسرارآمیز که به نام سد کجکی نیز شناخته می شود، روی رود هیرمند ساخته شده‌ و در فاصله ۱۶۱ کیلومتری شمال غربی شهر قندهار مستقر است. کارکرد این سد برای آبیاری زمین‌های خشک و تولید برق بوده و ظرفیت آبگیری این سد ۲.۸ میلیارد متر مکعب است. آب‌های روان شده از این سد تا ۵۰۰ کیلومتر به سوی پائین‌است، در کانال‌های کشاورزی منطقه جریان می‌یابد. طی سال‌های گذشته به جهت خشکسالی در افغانستان به عنوان سرچشمه آب مورد استفاده قرار گرفته است.
منار جام: منار جام از اماکن دیدنی افعانستان در مناطق کوهستانی ولایت غور قرار دارد. این منار در قرن دوازدهم میلادی ساخته شده و ۶۵ متر ارتفاع دارد در سال ۲۰۰۲ مرکز حفظ میراث جهانی یونسکو خواستار ثبت این منار در فهرست میراث فرهنگی جهان شد. این بنا بعد از قطب منار در دهلی جدید هندوستان بلندترین منار خشتی درجهان محسوب می شود.
منار کهن سال و تاریخی جام در حال فرسایش است. اما احتمالاً یکی از سازه‌های خارق العاده معماری و کهن سال‌ترین برج آجری باقی مانده در جهان است.
یونسکو نیز اعلام کرده که به دلیل جریان آب در رودخانه‌ای که در نزدیکی منار جام قرار دارد، این منار بزرگ در حال فرسایش است.
معماری منار بلند جام به صورت استوانه‌ای و بر پایه‌ای هشت ضلعی ساخته شده که قطرش ۹ متر و بلندای آن ۶۳.۳ متر است. قاعده‎ای این مناره به بلندای تقریباً۲ متر از سطح زمین جای دارد که در کوچکی برای ورود به داخل مناره وجود دارد. شیوه ساخت و شکل ظاهری جام را شبیه به مناره‌ای می‌دانند که مسعود سوم غزنوی در شهر غزنی یا غزنه ساخته بود همچنین در شهر دهلی هندوستان هم یک مناره به نام منار قطب وجود دارد که بدون شک در ساختش از برج جام ایده گرفته‌اند. تحقیقات باستان‌شناسی نشان داده‌اند که در اطراف برج جام آثار و خرابه‌هایی از استحکامات نظامی، یک کاخ، کوزه‌های سفالین و یک، گورستان متعلق به یهودیان یافت شده‌است و با این اوصاف ممکن از برج جام برای بازدید و گردشگری استفاده می‌کردند.. بند امیر: به مجموعه شش دریاچه در بلندی‌های هندوکش در ولایت بامیان گفته می‌شود که با سدهای طبیعی از یکدیگر جدا شده‌اند. آب این دریاچه‌ها توسط چشمه‌ها تأمین می شود. این منطقه نخستین پارک ملی افغانستان نیز به‌شمار می آید. مناظر زیبا، دلپذیر و دلچسب این ساحه، دولت مرکزی را واداشت تا بند امیر را به عنوان اولین پارک ملی در افغانستان اعلام کند. این بند یکی از عجایب طبیعی و اماکن دیدنی افغانستان محسوب می شود. آب زلال بند امیر، جهانگردان بسیاری را جذب خود کرده و مردم محل آن را شفابخش می‌دانند. بند امیر دارای ۶ دریاچه است و آب آن از چشمه‌ای معروف به نام کپرک که تقریبا ۱۴ کیلومتر از بند امیر فاصله دارد سرچشمه می‌گیرد. بند غلامان، بندذوالفقار، بندپنیر، بند قنبر، بند پودینه و بند هیبت که توسط دیوارهای سنگی شیب‌دار احاطه گردیده ۶ دریاچه این منطقه هستند. مردم محلی، بنای آن را به علی بن ابی طالب نسبت می‌دهند و در این مورد داستان‌هایی روایت می کنند.
بزرگترین جهیل این منطقه بند ذوالفقار (به معنای «شمشیر امام علی علیه السلام») است که ۴۹۰هکتار زمین را احاطه کرده است.
کوچکترین جهیل، جهیل غلامان است که سه چهارم مایل طول دارد. زیباترین و عمیق‌ترین جهیل در بین آن‌ها جهیل هیبت است که تقریباً ۲ مایل طول و۵۰۰ متر عرض دارد و از نظر بزرگی سومین جهیل است که با زمینهٔ تپه‌های زیبا با آبی به رنگ یاقوت سبز، که صحنهٔ خارق‌العاده رابه نمایش می‌گذارد. بند پنیر بلافاصله در زیر بند ذوالفقار که تقریباً ۱۵۰ متر عرض دارد و با دیوار سفیدی چون پنیر که زیبایی خاصی دارد.
کوه های پامیر: پامیر نام مجموعه رشته کوه‌های متصل به هیمالیا و مشرف به زنجیره کوهستان‌های قراقروم، کونلون و هندوکش است و در میان بلندترین مناطق کره زمین قرار دارد. از گذشته دور این مناطق را با اصطلاح بام دنیا می‌شناسند. هرچند بخش گسترده ای از این کوه ها در تاجیکستان و قرقیزستان جای گرفته، اما افغانستان نیز سهم بسزایی از این منطقه دارد. مردم این منطقه با جهان تقریبا بیگانه اند و همیشه در آرامش زندگی کرده اند، حتی در زمان جنگ های بحرانی کشور افغانستان این سرزمین در صلح و آرامش بوده است. ارگ هرات: ارگ هرات بنای تاریخی در شهر هرات که از زمان اسکندر مقدونی به جای مانده است. این ارگ قدیمی ترین بنای هرات است و تا سال ۲۰۰۵ از آن به عنوان پادگان نظامی و زندان استفاده می شد تا اینکه در آن سال ارتش افغانستان این بنا را در اختیار وزارت اطلاعات، فرهنگ و گردشگری قرار داد.
باغ بابر: باغ تفریحی و تاریخی بابر به دستور شاه مغول بابر در سال ۱۵۲۸ در شهر کابل ساخته شد. این باغ از دوست داشتنی ترین مکان های کابل است و با ۱۱ هکتار مساحت بزرگ ترین فضای سبز عمومی شهر به حساب می آید. این باغ به شکل چهار باغ درست شده و از مکان های تفریحی پادشاهان مغول بوده است. باغ بابر در دامنۀ کوه شیر دروازۀ کابل از معدود بناهای تاریخی این شهراست، که از گزند حوادث محفوظ مانده‌است
کاروانسرا: در ابتدای ورودی باغ بابر کاروانسرای زیبایی قرار دارد که به تازگی بازسازی شده‌است و برای ورود به محوطه اصلی باغ باید از این مکان عبور کرد. در گذشته این کاروانسرا محل رفت‌وآمد بازرگانان و مکانی برای اسکان فقرا بوده‌است. در حال حاضر این کاروانسرا تبدیل به دفاتر اداری باغ و حجره‌های فروش صنایع دستی شده‌است. مسجد کبود: مسجد کبود بارگاهی در شهر مزار شریف است که زوار زیادی برای زیارتش از نقاط مختلف کشور به این مکان می روند. با این که غیرمسلمان ها نمی توانند وارد این مسجد شوند اما می تواند از فضای سبز زیبایی که در اطراف مسجد هست لذت می برند. قصر جبل السراج: از آثار تاریخی استان ولایت پروان در شمال کشور است قصر مذکور مربوط دوره امیر حبیب الله خان است و تقریبا ۱۵ درصد آن تخریب شده و به ترمیم نیاز دارد.
برج عیاران: نام برجی تاریخی مربوط به حکومت کوشانی های افغانستان است این برج در جنوب غربی شهرستان بلخ واقع شده است و می توان آن را از خارج شهر مشاهده کرد.
موزیم ملی: از زمان تاسیس خود بارها از جنگ‌‌، حملات موشکی و غارت‌ زخم ها برتن دارد در جنوب‌غربی کابل، واقع شده که یکی از بزرگ‌ترین یادبودهای دوران باستان در جهان است. این موزیم که مجموعه‌ای از آثار متعلق به دوره‌ای پنج هزار ساله از ماقبل تاریخ تا دوران اسلامی را در برگرفته، نشان از تاریخ غنی افغانستان به عنوان مرکز تلاقی تمدن‌ها در جهان باستان دارد. طبقه اول این موزیم که یک ساختمان عظیم سیمانی به رنگ خاکستری است، نورپردازی تیره‌ای دارد. مسجد نه گنبد: درر دوران باستان آتشکده نوبهار یا معبد نوبهار، بنایی است تاریخی که در ولایت بلخ قرار گرفته است این بنا در نیمه دوم سده نهم میلادی و در دوره سامانیان ساخته شده است.
باغ وحش کابل: در سال ۱۳۴۶ خورشیدی برابر با ۱۹۶۷ میلادی توسط خانواده «ظاهرشاه» تأسیس شد و سردار نادر پسر ظاهر شاه به عنوان رییس افتخاری این باغ وحش تعیین شد. باغ وحش کابل در زمان تأسیس ۷۰۰ حیوان از ۹۲ گونه مختلف داشت. باغ وحش کابل در جنگ های داخلی مانند دیگر بخش های افغانستان آسیب شدید دید، در این جنگ ها حیوانات به در نتیجه گرسنگی مردند. باغ وحش کابل در سال ۲۰۰۶ میلادی عضویت باغ وحش جنوب آسیا و در ۲۰۰۹ میلادی عضویت باغ وحش های بین الملی را به دست آورد. در این باغ وحش پرندگانی از جمله طاووس، کرکس، طوطی، عقاب، بوم، کبوتر، کبک، پرندگان صحرایی و… یافت می‌شود که نسل برخی از آنها رو به انقراض است. در این باغ وحش حیواناتی مانند شیر، خرس، گاو وحشی، شتر، روباه، گرگ، میمون، آهو و برخی حیوانات دیگر وجود دارد. در حال حاضر این باغ وحش به یک مکان مشهور تفریحی تبدیل شده و روزانه صدها نفر از این باغ وحش دیدن می‌کنند. قلعه سراج: دژی تاریخی که در جنوب استان لغمان قرار دارد این قلعه توسط امیر حبیب الله خان در سال ۱۲۸۷ ه ش ساخته شده و در اثر جنگ های داخلی قسمت زیادی از آن خراب گردیده و در سال ۱۳۹۶ بازسازی شد.
تاق بست ولایت هلمند: تاق بست یادمانی تاریخی در افغانستان مربوط دوره غزنویان است. اصلاٌ دروازه قصر زمستانی شاهی آن دوره بوده که قلعه مذکور به صورت خام اعمار و صرف دروازه که فعلا به روایت اهالی منطقه به صفت تاق بست موجود است به صورت پخته اعمار گردیده بوده که به مرور زمان در اثر اوضاع جوی ۴۰ درصد آن تخریب گردیده است.
قصر دارالامان افغانستان: قصر دارالامان از بناهای تاریخی افغانستان است. این ساختمان به فاصله هشت کیلومتر به طرف جنوب غرب شهر کابل در حوزه چهاردهی کابل که قبلاً افشارتپه نام داشت، در زمان امان‌الله خان ساخته شده‌است. در زمان ساخت این قصر مناسبات حسنه سیاسی بین دولت افغانستان و آلمان برقرار بود و در امور شهرسازی و تعمیرات ۲۲ تن مهندسان دولت آلمان حصه گرفته بودند که از جمله ساخت قصر دارالامان در سال ۱۳۰۴ ه‍.ق تحت نظر مهندس والتر هارتن آلمانی آغاز و در سال ۱۳۰۶ تکمیل گردید و قصر مذکور بداخل تقریباً ۱۵۰ اتاق کوچک و بزرگ اعمار شده که تمام دستگاه دولتی دوره امانی از آن استفاده می‌گردند. در سال‌های دهه شصت خورشیدی وزارت دفاع افغانستان از این قصر استفاده می‌کرد. در کودتای ۱۶ دلو ۱۳۶۸ خورشیدی به رهبری جنرال شهنواز تنی، وزیر دفاع پیشین افغانستان علیه دولت دکتر نجیب الله، این محل هدف بمباران قرار گرفت و بخشی از آن ویران شد. دارالامان درجنگ‌های داخلی سال‌های دهه هفتاد خورشیدی آسیب بیشتری دید و سرانجام به ویرانه‌ای تبدیل شد و در دو دهه گذشته، مورد استفاده نبوده‌است. در دهم ماه جوزا ۱۳۹۵ بازسازی قصربه هزینه شانزده میلیون دالرآمریکایی آغازشد. درروزآغاز بازسازی این قصر، رئیس‌جمهوری افغانستان به صورت نمادین نخستین جلسه کمیسیون عالی توسعه شهری افغانستان را در ویرانه این قصربرگزار کرد. ساختمان برج العمارت: یکی از آثار قدیمی در شهر جلال آباد است این ساختمان مربوط دوره امیرحبیب الله خان است تقریبا ۳۰ درصد آن در اثر جنگ ها تخریب گردیده است.
قصر چهلستون افغانستان: قصر چهلستون کابل در زمان سلطنت شاه زمان سدوزایی (۱۷۷۰- ۱۸۴۴ میلادی برابر به ۱۱۵۹ تا ۱۲۲۳ خورشیدی , برابر به ۱۱۸۴ـ۱۲۶۰ هجری قمری) در سال ۱۲۱۰ (قمری) یعنی ۱۷۹۶ (میلادی) برابر به سال ۱۱۷۵ خورشیدی ساخته شده و پیش از ویرانی، از کاخ‌های باشکوه کابل شمرده می‌شد. این قصر چار پیشینه دارد، که به نام‌های گونه گون یاد می‌شد: در سال ۱۲۱۰ هجری قمری (برابر به ۱۷۹۶ میلادی برابر به سال ۱۱۷۵ خورشیدی) به او قصر جهان نما در فراز تپه کوه هندکی یاد می‌شد. سپس بخش غربی همان کوه، کوه چلستون نامیده شد. قصرچهلستون پس ازدو دهه ویرانی همراه با باغ آن بازسازی شده است و آماده پذیرایی ازشهروندان کشوراست. این قصرهمراه با باغ آن برگسترۀ شصت جریب زمین درمنطقه چهل ستون کابل موقعیت دارد. تپه مرنجان یا تپه نادرخان: تپه مرنجان تپه‌ای است که در شهر کابل و در همسایگی ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان جای گرفته است. از آن جا که آرامگاه محمد نادر شاه پادشاه پیشین افغانستان و برخی از کشته‌شدگان حزب دموکراتیک خلق افغانستان در این مکان جای گرفته است، به نام‌های تپه نادرخان و تپه شهدا نیز خوانده می‌شود. همچنین آمده است که نرنجان سنگ از هندی‌های افغانستان در جمله هیئات افغانی در دوران زمامداری امیر امان‌الله خان به هند فرستاده شد. امان الله خان این تپه و چمنزار کناری آن را به وی بخشید که بعدها این تپه به نام نرنجان خوانده شد و با گذشت زمان نرنجان به مرنجان تبدیل شد. منار علم و جهل افغانستان: کابل پایتخت اشک ها و لب خند ها است منار علم و جهل از آثار تاریخی شهر کابل در افغانستان است. این منار با هفت متر ارتفاع بر روی تپه ای کوچک از سنگ مرمر و سیمت ساخته شده است. این منار در فراز دامنه ای کوه شیردراوزه در دهمزنگ کابل به شکل مقبول و مرغوب از سنگ‌های رنگین و ظریف بنا یافته‌است و در اثر جنگ‌ها آسیب دیده است. این منار حدود یکصد سال قدامت دارد.
شهر ضحاک مجموعه خرابه‌های شهرکی قدیمی در افغانستان است که توسط ارتش چنگیزخان در سال ۱۲۲۲ میلادی با خاک یکسان شد. این خرابه‌ها در ارتفاع ۳۵۰پایی چشم‌انداز دره تگاو در بامیان واقع شده‌است. این خرابه‌ها هم چنین به عنوان «شهر سرخ» معروف شده‌است، به خاطر رنگ سرخ صخره‌ها و دره‌های اطراف آن گفته می‌شود طی حمله به این شهر، نوه چنگیزخان، موتوجن به دست مدافعان شهر کشته شد. چنگیزخان هم شهر و دره‌های اطراف آن را خراب کرد و تمام ساکنان آن را به قتل رسانید. “کافر قلعه” میراثی کهن با قدامتی دو هزار ساله در۵ کیلومتری شهر ولایت فراه بر فراز کوهی مرتفع آثاری از یک بنای تاریخی دیده می‌شود که آن را کافر قلعه می‌نامند. حصارهای این قلعه از سنگ و آجر همراه با گچ ساخته شده است. بر اساس روایت شاهنامه فردوسی، این بنای با شکوه روزگاری از بزرگترین قلعه‌های سیستان متعلق به پهلوان سرزمین فراداتا (فراه) کک کهزاد بوده است. در شاهنامه فردوسی درباره کک کهزاد آمده است که او بر فراز کوهی در قلعه‌ای می‌زیسته و هزار سپاهی در خدمت داشته است. یکی از شگفتی های این قلعه، وجود چاهی با دیوارهای لغزنده و عمقی حدود ده متر است. برخی معتقدند که از آن به حیث زندان استفاده می شده است. گردشگران داخلی زیادی برای دیدن این بنای تاریخی به فراه سفر می‌کنند اما ناامنی مانع آن شده است که گردشگران خارجی برای دیدن آن سفر کنند.
چهل ‌زینه: یکی از اماکن دیدنی شهر قندهار افغانستان است که بر روی کوهی «چهل زینه» یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی افغان است که در دوران ظهیرالدین محمد بابر احداث شده‌است. این بنا در سمت غرب شهر قندهار بر فراز کوه قیتول «سر پوزه»، طاق سنگی تراشیده شده با ۴۴ بته زینه در بین مردم به چهل زینه معروف است. نام اصلی چهل زینهٔ قندهار (رواق جهان‌نما) می‌باشد که در کتیبه‌های داخل رواق به این نام درج گردیده‌است. چشم‌انداز کوه چهل‌زینه از دَند. کوه چهل‌زینه. عکس از سال ۱۸۸۱ میلادی. راهی با چهل‌پله در این کوه به اتاقی غارمانند می‌رسد که سنگ‌نوشته‌ای به فارسی در آن حکایت از تکمیل ساخت این اتاق در زمان بابر، پادشاه گورکانی دارد. نوع معماری اصیل اسلامی و هندی که در ساخت این تاق یا رواق استفاده‌شده به آن زیبایی بخشیده‌است. موقعیت جغرافیایی این تاق در مکانی سرسبز و نزدیک به [رود ارغنداب] واقع شده که بر زیبایی این مکان تاریخی افزوده‌است. نام دیگر این تاق «چهل پله» می‌باشد. این بنای تاریخی که «فاروق انصاری» محقق و پژوهشگر افغانستانی از آن با نام «پیش طاق» نیز یاد کرده‌است، به دستور ظهیرالدین محمد بابر بنیان‌گذار سلسله حاکمان «بابری» بتاریخ ۱۳ شوال سال ۹۲۸ پس از فتح دوم قندهار احداث گردید و کار ساخت آن در سال ۹۵۳ قمری پس از ۲۵ سال با وقفه خاتمه پیدا کرد. حصار و کتاره‌های دو طرف زینه در زمان امان‌الله خان و بدستور خانم او، ملکه ثریا ساخته شده‌است. هر چند این بنا از نظر سوابق تاریخی در مقایسه با دیگر آثار باستانی قندهار از قدامت زیادی برخوردار نیست ولی از این جهت که منطقه بسیار زیبا و مشرف بر رودخانه «ارغنداب» و اکثر باغ‌ها و مزارع کشاورزی است، جایی دیدنی و خاطرانگیز است. نظر به محاسبه که نمودم کار زینه در مدت ۲۵ سال ۸۰ نفر سنگ‌تراش با وقفه‌های مختلف به اتمام رسانده‌اند و در آنجا کتیبه را بنام «فردوس مکانی بابرشاه»، «میرزا کامران»، «میرزا عسکری» و «میرزا هندال» که صاحبان قندهاذ بودند نوشته شده‌است، و چون پادشاه آنجا تشریف حضور نداشت، اسما پسرانش و صاحبان قندهار منقوش گردیده‌است. بعد از مرگ بابر که همایون در هند بسلطنت رسید (۹۳۷ ق. مطابق ۱۵۳۰ م) قندهار میدان رقابت صفوی‌ها و کورگانیان شد قندهار دست بدست آن‌ها می‌گشت. وقایع دوران همایون از همین سبب در چهل زینه ثبت نیست. چنانچه در این مورد، کتیبهٔ در دیوار غربی رواق مذکور وجود دارد به شرح ذیل: در چهل زینه نوشته‌هایی به خط نستعلیق و به زبان فارسی دیده می‌شود. چهل زینه رواقی است به سمت شمال که از ۳ قسمت تشکیل شده‌است: قسمت داخلی، خود رواق سرپوشیده است که مستطیل شکل به طول ۳ متر، عرض و ارتفاع ۲ متر می‌باشد. چند کتیبه با متن واقعه نگاری به زبان فارسی، بدون تزیین هندسی و نباتی که معمولاً در ابدات (میراث فرهنگی) میراث دورهٔ اسلامی دیده می‌شود در آن کار نشده‌است. بخش دیگر بیرون از رواق است که به صورت تخت یا صفحه‌ای سرگشاده به طول ۵ متر و عرض۴ متر در پیش روی رواق کنده شده‌است. دومجسمهٔ شیرنما در دوکنار بیرونی رواق مذکور سمبولی از عظمت، شکوه و ابهتی رواق است. بخش سوم، به صورت نردبان می‌باشد که با ۴۴ پله، تخت را به قسمت پایین دامنهٔ کوه وصل می‌کند. بر اثر جنگ‌های چندین ساله بعضی از قسمت‌های داخلی و خارجی چهل زینه تخریب شده که بخش‌هایی از آن به صورت عمدی مورد اصابت گلوله قرار گرفته‌است، که اگر به این مکان تاریخی توجه نشود بر اثر تردد بازدید کنندگان و روشن کردن آتش در معرض خطر جدی قرار دارد. درین اوخر دولت کتاره‌های دو کنار آن را دوباره احیا نموده‌است. در حمله دوم بر قندهار پوزه کوه سرحد میان دولت ایران و هند بود. گویند هر شب سربازان را غرض پهره به پوزه می‌گماشت فردا به جنازه ان روبرو می‌شد. تا آنکه سربازان گوشه پیراهن را با هم گره نموده قسم نمودند که از خود دفاع می‌نمایند وموفق هم گردیدند. بنابراین علت بابر شاه در پوزه بخاطر جانسپاری سربازان بنا رواق را که به پهره دار خانه شباهت دارد بنا نمود؛ و دهن درواز رواق داخلی مجسمه دوشیر را که معنی عظمت را نشان می‌دهد منقوش نمود. گویند در نزدیکی این مکان کتیبه از اوشوکا پیدا که به خط آرامی نوشته شده‌است در سال ۱۹۶۳ پیدا شده است.
پل مالان: یکی از آثار تاریخی هرات است که بر روی رودخانه هریرود در منطقه مالان ساخته شده است. این پل در مسیر جاده قدیمی هرات – قندهار واقع شده و در گذشته‌های دور، کاروان‌های که از هرات به مقصد قندهار و هند سفر می‌کردند، از این پل عبور می‌کردند.
قلعه بست: قلعه بست ولایت هلمند یکی از آثار تاریخی افغانستان بشمار می‌رود و قدامت آن به دوره پیش از اسلام بر می‌گردد.
مغاره های بامیان: مغاره های بامیان از اماکن تاریخی افغانستان در ولایت بامیان است که در دوره کوشانی ها ساخته شده بود.
تخت رستم: تخت بزرگ سنگی که توسط رستم در دوران بودایی ساخته شده در ولایت سمنگان افغانستان قرار دارد.
آرامگاه رابعه بلخی: رابعه بلخی اولین شاعر فارسی گوی که در دوران سامانیان در بلخ زندگی می‌کرد آرامگاهش یکی از آثار تاریخی افغانستان در ولایت بلخ است.
قلعه بالاحصار کابل: بنای ارزشمند تاریخی قلعه بالاحصار، یکی از بناهای تاریخی ولایت کابل است. قدامت این قلعه به پیش از اسلام برمی‌گردد و در حدود قرن پنجم میلادی ساخته شده است. بالاحصار قلعه‌ای است که بر فراز تپه‌ای (زمرد) در دامنه کوه شیر دروازه در جنوب شرق شهر کابل ساخته شده است. کول حشمت‌ خان، شهدای صالحین، کوچه خرابات و کوچه شیر دروازه در اطراف این حصار قرار دارد. مانند بیشتر مکان‌های تاریخی دیگر کابل، بالاحصار کابل نیز در نواحی شهر کهنه کابل موقعیت دارد. قلعه بالاحصار کابل مربوط به قرن پنجم میلادی می باشد دلایل ساخت بالاحصار معمولأ بخاطر دفاع از شهرها ساخته می‌شود و نقطه دفاعی نظامی شهر محسوب می‌شود. بخشی از قلعه بالاحصار کابل نیز که به نام دیوار کوه شیردروازه یاد می‌شود و از آن بیشتر برای دفاع از شهر کابل قدیم استفاده می‌شد، احتمالأ در سده پنجم در زمان شاهان یفتلی ساخته شده است. به گفته پژوهشگران، قلعه بالاحصار کابل همانند بالاحصار غزنی، بازاری را نیز در خود جا داده بود. در این حصار ساختمان‌ها، باغ‌ها، معابد بودایی، کلیسا و مساجد در دوره‌های مختلف وجود داشته است. دفاع از شهرها از جمله مهمترین دلایل ساخت بالاحصارها می باشد براساس تحقیقات باستان شناسان افغانستان، این منطقه کابل یکی از مناطق بسیار مهم بودایی بوده است که نظر به شواهد نقاط مجاور (تپه مرنجان که کمی دورتر از بالاحصار واقع است، معبد بزرگ بودایی در آن کشف شده، تپه بلخ و تپه نارنج که آنها نیز در نزدیکی بالاحصار قرار دارند معابد بودایی از این دو منطقه نیز کشف شده است)، می‌توان آن را نیایشگاه بودائی خواند. قلعه بالاحصار کابل از دو بخش تشکیل شده است: قلعه پایین که شامل طویله یا محل نگهداری حیوانات، سربازخانه و سه کاخ سلطنتی و قلعه بالا مسکن زراد خانه و زندان‌های کابل نمایی دیگر از قلعه بالاحصاراست. این قلعه به دلیل اهمیت استراتژیک، ماهیت نظامی و قدامت تاریخی‌اش، مکانی با ارزش‌ محسوب می‌شود. این مکان در طول تاریخ شاهد جنگ‌های خونین بوده است. در اولین جنگ افغان و انگلیس (۱۸۳۹-۱۸۴۲) و دومین جنگ این دو کشور (۱۸۸۰-۱۸۷۸) و بعد در زمان حکومت‌های کمونیستی افغان، این قلعه به عنوان مرکز مهم نظامی استفاده می‌شد. حتی یکی از قیام‌های مجاهدین علیه حکومت کمونیستی افغانستان نیز از همین قلعه آغاز شد که به قیام بالاحصار مشهور است. در سال‌های اخیر نیز نیروهای ناتو در این قلعه مستقر بودند؛ به این ترتیب این محل تاکنون ماهیت نظامی‌اش را حفظ کرده است.
در دوران حکومت‌های گذشته نیز بیشتر نظامیان در این بالاحصار مستقر بوده‌اند، وسایط نظامی تخریب شده و آهن پاره‌های بجا مانده از آن در دوران گذشته نیز در گوشه و کنار این قلعه هنوز دیده می‌شوند. بالاحصار در طول تاریخ، تیمورشاه که پایتخت افغانستان را از قندهار به کابل انتقال داد، در بالاحصار کابل مستقر شد. تا دوره سلطنت امیر عبدالرحمان خان پایتخت در همانجا بود. در کتاب‌های تاریخ افغانستان آمده است که شاهان کابل در دوره‌های مختلف در بالاحصار اقامت‌گاه‌های مجللی داشتند، اما حالا تنها ویرانه بناهایی است که از سنگ و خشت ساخته شده بوده‌اند. این قلعه بارها به شدت آسیب دیده، اما با حفظ هویت و ساختار اصلی‌اش بارها بازسازی شده است. آخرین بار کمتر از یک قرن پیش به فرمان نادرشاه پادشاه سابق افغانستان، بازسازی شده بود. سپس در دوران حکومت کمونیستی افغانستان، بخش‌هایی از این قلعه به آتش کشیده شده و تخریب گردید.
گرد آوری: حبیب الله ایمان