باید‌با درایت درجستجوی راه حل معضل کنونی باشیم

رهبران افغانستان و ازبیکستان مشتاق گسترش همکاری‌ها در عرصۀ تجارت، فرهنگ و امنیت هستند و سفرهای پی‌هم مقامات دو کشور نشان می‌دهد که تاشکند و کابل در آیندۀ نه‌چندان دور به دو شریک و متحد نزدیک در منطقه مبدل خواهند شد. روابط و مناسبات نزدیک تاشکند با طرف‌های اصلی منازعۀ جاری به‌ویژه حکومت افغانستان، ایالات متحده امریکا، فدراسیون روسیه و طالبان، جایگاه این کشور را در مذاکرات جاری صلح برجسته ساخته و در ماه‌های آینده شاهد نقش‌آفرینی بیشتر ازبیکستان در قضایای افغانستان خواهیم بود. پس از تسریع روند مذاکرات صلح میان طالبان و نمایندگان امریکا، ازبیکستان شاهد ترافیک سنگینِ نمایندگان گروه‌های درگیر به‌ویژه امریکا، طالبان و حکومت بوده است. زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان، دوبار به تاشکند سفر کرده و با رهبری ازبیکستان در پیوند به گفتگوهای صلح مذاکرات طولانی و مفصل داشته است. داکتر خلیل‌زاد، ملاقات‌هایی با نمایندگان ازبیکستان در امریکا، قطر و برخی کشورهای دیگر نیز داشته است. مقامات ازبیکستان در یک سال پسین دست‌کم ده بار به کابل آمده‌اند. تمام طرف‌ها به ازبیکستان به عنوان کشور قابل اعتماد، بی‌طرف و شایستۀ میزبانی و میانجیگری می‌بینند. ازبیکستان علیرغم روابط تاریخی و استراتژیک با روسیه، تلاش ورزیده که اعتماد ایالات متحده امریکا را نیز کسب کند. روابط همزمان و تنگاتنگ تاشکند با مسکو و واشنگتن، در برجسته‌شدن جایگاه این کشور در پروسۀ صلح افغانستان بی‌تأثیر نبوده است. ازبیکستان به عنوان پل ارتباطی میان واشنگتن و مسکو عمل کرده و نمایندگان امریکا بسیاری از خواست‌ها و دیدگاه‌های‌شان را در پیوند به مسایل افغانستان، از طریق تاشکند به روسیه می‌رسانند. ازبیکستان از همکاران اصلی امریکا در مبارزه با تروریزم در افغانستان هم بوده و بیشترین درصد مواد اکمالاتی نیروهای امریکایی و ناتو از طریق ازبیکستان تأمین می‌شد. مقامات ازبیکستان در سفر اخیرشان به کابل اعلام کردند که می‌توانند نشست مشترک حکومت و طالبان را در سمرقند میزبانی کنند. در نشست بین‌الافغانی مسکو نیز طرف‌ها توافق کردنده بودند که پس از نشست دوحه، ازبیکستان میزبان دور بعدی گفتگوهای صلح باشد. ازبیکستان سال گذشته میلادی میزبان نشست صلح افغانستان با حضور مقامات بیش از ۷۰ کشور بود. حکومت وحدت ملی، نشست تاشکند را به مثابۀ «دمیدن روح تازه در پیکر کشورهای منطقه» تعریف کرد و آن را موفقیت‌آمیز خواند. این درحالیست که قراربودنشست بین الافغانی دردوحه بتاریخ ۱۹ تا ۲۱ اپریل ماه میلادی ۲۰۱۹ برگزار وروی مسایل موردبحث که همانا تأمین صلح وثبات درافغانستان است مشوره های لازم صورت می گرفت.اما پس از آن که تمام آمادگی‌های رفتن هیئت تکمیل گردید، یک فهرست جدید از قطر که شمولیت متوازن مردم افغانستان در آن مراعات نشده و به معنای بی احترامی به اراده ملی مردم افغانستان بود، به کابل مواصلت کرد. رئیس جمهور کشوردر مشورت با بزرگان سیاسی، فهرست ترتیب شده از سوی حکومت قطر را قابل قبول ندانست واز حکومت قطر خواست فهرست ترتیب شده دولت افغانستان را بپذیرد و قطر این خواست را رد و در نتیجه “کنفرانس دوحه را لغو کرد.” سلطان برکت، رئیس مرکز مطالعات جنگ و مسایل بشری انستیتوت دوحه که قرار بود میزبان این نشست باشد، در توییت‌ خود نوشت. روی شرکت‌کنندگان این نشست میان طرف‌ها توافقی بدست نیامد، هرچند “روی آجندا اختلاف نظری وجود ندارد.”مذاکرات بین‌الافغانی قطر درپی ‘مخالفت طالبان با فهرست هیئت افغانستان لغو شد. حامد کرزی رئیس‌جمهور پیشین افغانستان نیز که قرار بود یکی از شرکت کنند‌گان نشست دوحه درقطر باشد، گفته است که مردم افغانستان به زودی در نشست بین‌الافغانی برای آوردن صلح گام‌های استوارتری خواهند برداشت. قرار بود پس از نشست دوحه، در اواسط ماه می میلادی نشستی بین‌الافغانی دیگر در سمرقند برگزار شود.از سویی هم، شماری از اعضای پیشین گروه طالبان نیز از تعویق نشست قطر ابراز تأسف کرده و گفته اند که نباید فرصت‌های صلح را این‌گونه از دست داد. پس از تعویق نشست دوحه سرپرست وزارت دفاع امریکا با زلمی خلیل‌زاد نماینده خاص وزارت خارجه این کشور در امور مصالحه دیدار کرده و گفته که با خلیل زاد در تعامل کار می کند.در این دیدار پاتریک شاناهان سرپرست وزارت دفاع امریکا تأکید کرده که به صورت مشترک با خلیل‌زاد به منظور نیل به یک توافق سیاسی و پایان جنگ در افغانستان کار کرده و آن را در راستای اجرای ستراتژی جنوب آسیای رئیس جمهور ترامپ عنوان نموده است. شاناهان پس از این دیدار گفته که همیشه دیدارهایش با خلیل زاد در مورد صلح پایدار  در افغانستان، خواهدبود. زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا برای مصالحه نیز گفته که مذاکرات صلح تا رسیدن به یک تفاهم سیاسی و تامین صلح پایدار در افغانستان، ادامه خواهد داشت. هیچ دلیلی برای توقف مذاکرات وجود ندارد و در صورت ضرورت او با شاناهان به کمک یکدیگر حاضر اند.نماینده خاص رئیس جمهورایالات متحده امریکا وطالبان، دو طرف در پنجمین دور گفتگوها روی خروج سربازان خارجی از افغانستان و قطع رابطه طالبان با القاعده و داعش به توافق رسیدند؛ اما قرار شد توافق نهایی در نشست بعدی اعلام شود.

خلیل زاد اعلام کرد بودکه مساله بعدی آغاز مذاکرات بین الافغانی و برقراری آتش بس است در غیر این صورت هیچ توافقی نهایی در کار نیست. در ادامه اظهارنظرها در باره مصالحه در افغانستان یک جنرال چهارستاره پیشین ارتش امریکا گفته است مردم باید به گفتگوهای اداره ترامپ با طالبان، به دیده شک و تردید بنگرند و تا زمانی که این گروه(طالبان) با دولت افغانستان گفتگو نکند، روند گفتگوها با مانع روبروست.این جنرال پیشین در ارتش امریکا گفته که در گفتگوهای جاری صلح حکومت افغانستان حضور ندارد و این کار سبب شده که روند صلح به بن بست مواجه شود.درین حال خواست مردم افغانستان از کشورهای بزرگ ومنطقوی این است که بر طالبان فشار بیاورند تا این گروه با دولت افغانستان وارد گفتگوهای مستقیم شودتاقضایای داخلی افغانستان توسط خودافغانها حل وفصل شود. موضوع صلح افغانستان بیشترازین که یک موضوع داخلی باشد،به اجماع جهانی نیازدارد. برگزاری نشست صلح افغانستان بااشتراک قدرت های بزرگ جهانی ومنطقوی که قراراست درآینده نزدیک درسمرقنددایرگردد، می تواند درروند صلح افغانستان ممدواقع شود. حکومت افغانستان می گوید هر بحث منطقه‌یی که در بارۀ افغانستان مطرح می‌گردد، باید در “محوریت دولت افغانستان” باشد. مردم افغانستان توقع دارندکه مذاکرات صلح میان طالبان و امریکا با بن بست مواجه نشود و اجماع ملی، منطقو‌ی و جهانی برای صلح در افغانستان به وجود آید. از آنجای که جنگ افغانستان عوامل منطقوی وجهانی دارد و تحمیل شده بر مردم افغانستان است باید طرف‌های مذاکره با درایت و متانت این موضوع را درک ودرجستجوی راه حل آن برآیند. مردم ما خواهان صلح با عزت و پایدار می‌باشند و باید کشورهای منطقه دراین زمینه افغانستان را همکاری صادقانه نمایند. کشور ما در شرایط حساس قرار دارد و برای ماست تا با در نظرداشت منافع ملی و آرمان شهدا در تلاش تحقق همگرایی و وحدت ملی گردیم.تامردم خودراازین منجلاب بدبختی نجات داده وشاهدتأمین صلح وثبات درکشورخود باشیم.

میم- نون