ویژگی‌های کلیدی پول الکترونیکی

  به كارگیری ارتعاشات الكترونیك به عنوان پول الكترونیكی كه در حال حاضـر آخـرین حلقـه تكامل تدریجی پول محسوب میشود، به عنوان فرآینـد غیرمادی کردن و نـامریی شـدن پـول توصیف میشود. این پدیده نوظهور كه از لحاظ فنی در حال پیمودن روند توسـعه خـود اسـت و ازلحاظ اقتصادی به تدریج جای خود را در میان ابزارهای پولی بـه عنـوان یک وسیله پرداخـت در مبادلات خورده فروشی بـاز نمـوده،  بـه تـدریج مـورد توجـه قـانون گـذاران قرارگرفتـه و در سیستم های پولی ملی و منطقه ای مقرراتی برای آن در نظر گرفته میشود كه در این میان اتحادیه اروپا با صدور دستورالعمل هایی در مورد پول الكترونیكی پیشگام است. پول الکترونیکی در ادبیات بانکی در دو معنای عام وخاص به کار می رود. در مفهوم عام، پول الکترونیکی تمام شیوه های پرداخت الکترونیکی را در بر می گیرد. در مفهوم خاص، پول الکترونیکی ارزش پول ذخیره شده در یک ابزار الکترونیکی است که در مقابل دریافت وجوهی صادر وبه عنوان وسیله پرداخت توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی غیرازناشر، پذیرفته می شود.

   واژگان کلیدی:

   پول الکترونیکی، معیار ارزش گذاری، وسیله پرداخت، سند پولی، سند بدهی، سقوط تعهد.

بیان مسئله

  ویژگی های کلیدی پول الکترونیکی

ویژگی های اصلی پول الکترونیکی عبارتنداز:

اولاً، ارزش بر روی قطعه و یا وسیله الکترونیکی و به صورت الکترونیکی ذخیره می شود و محصولات گوناگون از لحاظ اجرای تکنیکی متفاوت می باشند. در پول الکترونیکی مبتنی بر کارت، یک قطعه سخت افزاری کمپیوتری که مخصوص وقابل حمل بوده ونوعاً یک ریزپردازنده است، در یک کارت پلاستیکی جای داده شده، در حالیکه در پول الکترونیکی مبتنی برنرم افزار، از یک نرم افزار تخصصی و مخصوص که برروی کمپیوترشخصی نصب شده است، استفاده می شود.

ارزش موجود در پول الکترونیکی، به چند طریق وبه صورت الکترونیکی منتقل می شود. برخی از انواع پول الکترونیکی امکان انتقال موازنه های الکترونیکی را مستقیماً از یک مصرف کننده به دیگری وبدون دخالت شخص ثالث (همانند صادرکننده پول الکترونیکی) فراهم می آورند وآنچه بیشترمتداول ومرسوم است، آن است که تنها پرداخته های مجاز وممکن، پرداخت از مصرف کننده به تاجروهمچنین امکان بازخرید ارزش پول الکترونیکی برای تجار است.

قابلیت انتقال، محدود به معاملات است که سابقه آنها ثبت وضبط شده باشد. در بیشتر روش ها ورویه های معمول، برخی از جزییات معاملات بین تاجر ومصرف کننده در یک پایگاه داده مرکزی ثبت وضبط می شود که قابل نمایش وارایه هستند.

درموارد که معاملات به طورمستقیم بین مصرف کننده گان امکان پذیرباشد، این اطلاعات بر روی دستگاه شخصی مصرف کننده ضبط میشود وتنها هنگامی می توانند. از طریق دستگاه مرکزی نمایش داده شوند که مصرف کننده از طریق اپراتور(عامل طرح) پول الکترونیکی قرار داد بسته باشد.

تعداد شرکا و طرفینی که به نحو کارکردی و مؤثر معاملات پول الکترونیکی دخیل ودرگیرهستند، بسیار بیشترازمعاملات قراردادی است. عموماً در معامله پول الکترونیکی، چهار دسته از افراد دخیل هستند.

صادرکننده ارزش پول الکترونیکی، اپراتور شبکه، فروشنده سخت افزارها و نرم افزارهای خاص و ویژه، نقل و انتقال دهنده و تسویه کننده معاملات پول الکترونیکی صادرکننده پول الکترونیکی، مهمترین شخص در این میان است، در حالی که اپراتور شبکه و فروشنده، ارایه کنندگان خدمات فنی هستند و نهادهای انتقال دهنده و تسویه کننده پول الکترونیکی نیز بانک ها و یا شرکت هایی با ماهیت بانک هستند که خدماتی را ارایه میدهند که مشابه با خدماتی است که برای دیگر ابزارهای پرداخت بدون پول نقد نیز ارایه میشود.موانع

فنی و اشتباهات انسانی میتوانند اجرای معاملات را مشکل و یاغیرممکن سازند، در حالی که در معامالت مبتنی بر کاغذ، چنین مشکلی با این حجم وجود ندارد.

آثار کلان اقتصادی پول الکترونیکی

پول الکترونیکی، نماینده پول در جهان واقعی است و برحسب همان پول های سخت موجود انتشار یافته است. پول الکترونیکی دالر، پول الکترونیکی ین ودیگر پول ها میتوانند با پول سخت معادل خود درهرزمان مبادله شوند. بنابراین، پول الکترونیکی .

 به مفهومی که دالر، مارک یا ین جدید هستند، پول جدیدی نیست. پول الکترونیکی، پولی است که توسط بانک ها با استفاده از پول واقعی به عنوان پایه، ایجاد میشود وقابلیت تبدیل آن به پول واقعی، تضمین شده است.

بازار ارز و پول الکترونیکی

پول الکترونیکی، میتواند عامل بالقوه افزایش بی‌ثباتی دربازارهای ارزباشد.ازآنجا که پول الکترونیکی، نماینده پول واقعی است، لذا می باید یک نرخ ارز و یک بازار ارز در فضای کمپیوتر وجود داشته باشد. البته نرخ های ارز فضای رایانه ای و جهان واقعی، می باید برابر باشند، در غیر این صورت، معاملات آربیتراژ خرید و فروش ارز، بالفاصله نرخ های ارز واقعی و مجازی را برابر خواهند کرد. با وجود این، تفاوت هایی بین بازارهای ارز واقعی و مجازی وجود خواهد داشت. کارمزد تسعیر پول الکترونیکی برحسب یک ارز با پول الکترونیکی برحسب ارز دیگر نسبت به کارمزد تسعیر پول واقعی، کمترخـــــــواهد بود.

 از آنجا که در دنیای مجازی، مصرف کنندگان میتوانند بر روی دیسک سخت کمپیوتری خود پول الکترونیکی چند کشور مختلف را نگهداری کنند، لذا اگر ارزش یک ارز در بازار کاهش یابد، مصرف کنندگان به احتمال زیاد به تسعیر شکل پول الکترونیکی آن ارز با شکل پول الکترونیکی ارز دیگری که با ارزشتر و با ثبات تر باشد، تمایل خواهند داشت. از این رو، انگیزه سفته بازی در بازار الکترونیکی ارز بیشتر از جهان واقعی خواهد بود. این موضوع از آن جهت که میتواند عامل بی ثباتی نرخ های ارز شود، دارای اهمیت است.

در واقع، فعالیتهای سفته بازی میتوانند کاهش ارزش اولیه هر ارز معینی را شتاب بخشند و نوسانات معمول در بازار ارز را افزایش دهند و آثار حبابی نوسان کاذب میتواند اتفاق بیفتد.البته اگر انتظارات شرکت کنندگان در بازار از یکدیگر مستقل باشد، افزایش تعداد شرکت کنندگان ممکن است به تثبیت بازار کمک کند، اما اگر انتظارات شرکت کنندگان در بازار به یکدیگر وابسته باشد، احتمال وقوع آثار حباب گونه در بازار افزایش خواهد یافت. بنابراین، از آنجا که نرخ ارز پول الکترونیکی با جهان واقعی پیوند خورده است، لذا شرکت گسترده افراد در فعالیت های سفته بازی، ممکن است بی ثباتی نرخ ارز را در پی داشته باشد.

نتیجه گیری

بانکداری الکترونیکی به مصرف کنندگان قدرت انتخاب های بیشتری میدهد. مصرف کنندگان و تجار قادر هستند تا مؤثر بودن و تأثیرگذاری و بهره بردن از راحتی و آسایش بیشتر را افزایش دهند، اما توسعه بانکداری الکترونیکی و پول الکترونیکی همچنین چالش های جدیدی را برای بانک های سنتی به وجود آورده است.

ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻭ ﻣﺂﺧﺬ

1:- مجتهد،احمد وحسن زاده،علی (1384)،» پول وبانکداری ونهادهای مالی.

3:- فرجی، یوسف (١٣٨٢)،آشنایی با ابزارها و نهادهای پـولی و مـالی، مؤسسـه عـالی بانکداری.

3:- مركز تحقیقات فقهی قوه قضاییه (1389 ق)»، « مجموعه آرای فقهی قضایی در امور حقـوقی، جلد اول، مركز تحقیقات فقهی قوه قضاییه.