موزیم‌ها نشان دهندۀ تاریخ، فرهنگ و تمدن  نسل‌های گذشته  است

28ثور مصادف به روز جهانی موزیم‌ها است. روز جهانی موزیم در سال 1977 میلادی بر اساس قطعنامه مجمع عمومی کمیته بین‌المللی موزیمها نامگذاری شد. هدف از این کار گسترش موزیمها در سراسر جهان، همکاری همه جانبه موزیم‌ها برای رسیدن به اهداف فرهنگی و جلوگیری از نابودی فرهنگ بومی است.

موزیم ها نشان دهندۀ تاریخ، فرهنگ و تمدن نسل های گذشته در کشور های مختلف جهان به حساب رفته و از جایگاه خاص در جامعه بر خوردار می باشند. خوشبختانه در کشور عزیز ما گنجینه های بی نظیری وجود دارد که به ندرت در دیگر نقاط جهان مشاهد گردیده اند

موزیم ملی افغانستان در سال ۱۲۹۷ خورشیدی ایجاد شد که آن زمان عجایب خانه نامیده میشد و برخی از نسخههای خطی از جمله نسخه‌های قران کریم، صنایع دستی و آثار بجا مانده از جنگهای افغان- انگلیس در آن نگهداری میشود.

اکنون آثار سنگی متعلق به قبل از تاریخ، برنزهای رومی، مسکوکات دورههای مختلف، مجسمههای قبل از میلاد از جمله آثار موزیم ملی افغانستان است.

آثار بدست آمده از طلا تپه، مندی گک، بامیان و برخی مناطق دیگر باستانی افغانستان نیز شامل آثار حفاظت شده در موزیم ملی افغانستان است.

قرآن کریم به خط عثمان بن عفان خلیفه سوم اسلام، آیاتی از قرآن کریم به خط امام حسن و نیز قرآن کریم به خط کوفی که در سال ۱۳۳۴ از شهر غلغله بامیان کشف شده، بخشی از آثاری موزیم ملی افغانستان است که با ایجاد آرشیف ملی نسخهای خطی به این مکان منتقل شد.

شماری ازاین اثر های باستانی شامل سکه‌های طلایی دوره‌های ، یونان باختری، صفوی، غزنوی، سلجوقی، عباسی، ساسانی و کوشانی می‌شوند که بر روی و پشت این سکه‌ها تصویرهایی از شاه، تاج شاه، سال و محل ضرب سکه نیزدیده می شوند.

۱۱۹۲ سکه نقره یی دوره غزنویان از اطراف قلعه بست از هلمند به دست آمده که از آنجا به موزیم ملی انتقال شده اند.

این سکه‌ها مربوط به دوره غزنویان استند که در یک روی سکه‌ کلمه و آیه‌های قرآن کریم و در روی دیگر آن نشان‌هایی از حکومت هندوشاهی دیده می شوند.

آثار خطی شاعران بزرگ زبان فارسی دری نیز در موزیم کابل نگهداری می شود؛ هفت اورنگ عبدالرحمان جامی، هفت پیکر نظامی گنجوی، هشت بهشت و لیلی و مجنون امیر خسرو دهلوی، که همه این آثار در سال ۸۹۹ هجری کتابت و تذهیب شده بودند بخشی از آثار ادبی موزیم را شکل می دهد.  بوستان سعدی به خط میرعماد خطاط معروف عصر تیموری، دیوان میرزا عبدالقادر بیدل که از طرف امیر بخارا به پادشاه افغانستان، امیر حبیب الله اهدا شده بود، دیوان حافظ به خط میر محمد محسن که برای سلطان حسن بایقرا نوشته شده بود و چند اثر مهم دیگر نیز از جمله آثار بخش ادبی و هنری موزیم ملی می باشد .

از مهم ترین آثار هنری دیگر موزیم ملی افغانستان نیز می توان به آثار مینیاتوری از استاد کمال الدین بهزاد اشاره کرد.

با توجه به کثرت آثار کشف شده، علاوه بر کابل در شهرهای هرات، میمنه، غزنی، بلخ و قندهار و… نیز موزیم  وجود دارد که موزیم هرات با بیش از ۴۰۰۰ اثر تاریخی بیشترین آثار را در خود جای داده است.

 به نقل ازباستان شناسان در طول 21 سال اخیر کاوش ها، حفریات و تلاش هایی که صورت گرفته است، ۲۵ هزار اثر تاریخی در موزیم ملی کشور از ولایت ها مختلف افغانستان به دست آمده است و ثبت و سجل شده است.

شماری از این اثر ها شامل گونه هایی از اسلحه سنتی نیز می‌شوند.

به گفته باستان شناساسان در چند سال جنگ و نابسامانی‌های اجتماعی و سیاسی در این سرزمین باستانی، آثار باستانی همیشه مورد تاخت و تاز بوده اند که از طرف گروه های این آثار تاخت و تاز و قاچاق می شد.

در جریان جنگ‌های چند دهه اخیر در کشور، در حدود ۱۰۰ هزار اثر باستانی موزیم ملی دزدیده و قاچاق شدند که در 21سال گذشته تنها بیست درصد این آثار برگردانیده شده اند.