مقدمه: ازآن جایکه ازدواج نیازفطری انسان است وازسوی هم درایجاد آرامش وسکون درونی رول مهم دارد ومیل انگیززندگی راتقویت می بخشد.آيات واضح قرآن کریم مبين اين است كه سرشت و طبيعت مخلوقات در اين جهان ازدواج است نه تنهايى و تنها زندگی کردن. منشأ هستى انسان اين است كه خداوند ج آدم و سپس از همان جنس بی بی حوا را آفريد، تا ازدواج همراه با وجود يافتن و هستى انسان شروع شود. خداوند متعال فرموده است: «خداوند شما را از يك نفس آفريد و از آن همسر او را خلق كرد» دراین مقاله راجع به اهداف وانگیزه ازدواج ازنظر اسلام برای خوانندگان عزیزمعلومات لازم در روشنی قرآن عظیم الشان واحادیث رسول کریم (ص) ارایه خواهیم کرد .
مفهوم واصطلاحات
هدف: هدف ازلحاظ لغوی کلیمه عربی بوده که به معنی غرض،نشانه،شتافتن بسوی چیزی میباشد
ودراصطلاح ایده ای ازآینده یانتیجه مطلوب است که شخص یاگروهی ازمردم تصور،وبرای آن برنامه ریزی میکند ومتعهد میشوندآنرابدست آورد.داشتن هدف درزندگی مارابا انگیزه نگاه میدارد ودایما مارا باعمل کردن وامی دارد.هنگامی که هدف در زندگی درست انتخاب ودنبال شود می تواند بما کمک کند تا ازفرصت های زندگی به نحوه احسن بهره ببریم. مانند آموزش ،تشکیل خانواده و…
تعریف انگیزه: شوق ، ذوق ، تحریک ویا احساسات درونی شخص است که به اساس عوامل مختلف درذهن شخصایجاد گردیده و فرد را به طرف اجرای یک کار سوق میدهد.تعریف ازدواج:مطابق نظریه های فقهای اسلامی ازدواج که به نامهای زواج ونکاح نیزیادمیگردد معانی مختلف را افاده می نمایدودراصطلاح عبارت ازعقدی است،که به صورت قصدی بربالای ملک متعه وارد میشود.ویا به عباره دیگر ازدواج عقدی است که معاشرت بین زن ومرد را به مقصد تشکیل فامیل مشروع گرانیده حقوق وواجبات راطرفین رابه وجود می آورد.ازدواج بدين طريق جارى و همه عناصر هستى از انسان و حيوان تا گياه و ديگر چيزهايى كه نمىدانيم در برگرفت. خداوند بزرگ مىفرمايد: «واز هر چيزى جفت آفريديم ،شاید متذکرشوید !» ذاریات ایه 49. (2) و «منزه است کسی كه تمام جفتها راآفرید،از آنچه زمين مى روياند ،و از خودشان ،و از آنچه نمىدانند، » (یاسین ایه 36) . هنگامى كه قوم نوح نسبت به دعوت پيامبرشان نافرمانى كردند، سنت و فرمان الهى بر آن قرار گرفت كه طوفان آنان را در خود فرو برد، نوح از پروردگار خود دستور يافت كه در كشتى از هر چيز، جفتى را برگيرد خداوند متعال درقسمتى ازآیه27 سوره المومنونفرمايد: ترجمه «ازهریک حیوانات یک جفت در كشتى سوار کن» .
اهداف ازدواج
-1 نیاز وتکمیل همدیگر:هدفهاى ازدواج با اين سرشت هماهنگ بوده و اين هدفها در مورد مرد، نياز او را به زن و در مورد زن، نياز او را به مرد تكميل مىسازد، تا همان ازدواج كه بدان اشاره نموديم انجام گيرد. و اين مؤيد اين نظر آيه كريمهاى است كه بطور دقيق و روشن موضوع را توضيح مىدهد. خداوند بزرگ مىفرمايد: «و از نشانههاى خداوند اين است كه براى شما از جنس خودتان همسرانى بيافريد تا بدانها آرامش گيريد و بين شما دوستى و شفقت قرارداد» (ایه 21 سوره روم) . اين آيه روشن مىكند كه هر يك از زن و شوهر، آرامش و قرار را در وجود ديگرى يافته، و ازدواج به دوستى و مهربانى و گذشت از يكديگر منجر مىشود. اگر آنچه روانشناسان مىگويند درست باشد، دختر بيشتر به پدر و پسر بيشتر به مادر علاقهمند است، زيرا به طور طبيعى تمايل جنس نر به ماده و جنس ماده به نر بيشتر است و ازدواج مشروع اين تمايل را با پيوندهاى قوى و عميق تحقق مىبخشد، پيوندى درقسمتی ایه كريمه به توضيح آن پرداخته و مىفرمايد:
ترجمه: «زنان براى شما همچون لباس و شما براى آنان اين چنينايد» (187سوره بقره) .
2- حب بقاء، عاليترين هدفى است كه ازدواج موجب تحقق آن مىشود، چه اين كه انسان با علاقهاش به زندگى هر چه طولانيتر، مىداند كه به طور طبيعى در معرض فنا و نابودى است لذا مىكوشد بقاى خود را از طريق فرزندان و نوادگانش كه در حقيقت ادامه وجود او محسوب مىشوند، تأمين كند. و با تحقق بخشيدن به اين هدف، هستى، هميشه در آبادانى و عمران خواهد بود، خداوند تعالى درقسمتی ازایه مىفرمايد: «خداوند براى شما از جنس خودتان همسرانى قرارداد و از همسرانتان، پسران و نواه های به وجود آورد» (سوره النحل ایه 72) .
3- بقای نسل ومسولیت تربیت :يكى از هدفهاى ازدواج به جاى گذاشتن فرزندان است، فرزندان بهرهاى از زندگىاند كه قرآن كريم آن را با دقيقترين شكل به تصوير كشيده و مىفرمايد: «مال و فرزندان، زينت زندگى دنياست» . (ایه 46سوره کهف) در جايى ديگر مىفرمايد: «پروردگارا از همسران و فرزندان مان، مایه روشنی چشم ما قرارده » (ایه 74سوره الفرقان) .
از پيغمبر (ص) فرزندان صالح را از بهترين چيزهايى كه پدر بجاى مىگذارد محسوب كرده، مىفرمايد : «آن گاه كه آدمى مىميرد، عمل و كردار او در دنيا به جز از سه چيز قطع مىشود، علمى كه از آن سود برده شود، صدقه جاريه (انفاق هميشه پايدار) و فرزند صالحى كه براى او دعا كند.» تشكيل خانواده با ازدواج آغاز مىشود و با تشكيل خانواده، مرد مسئوليتهاى وسيعتر و دقيقترى را مىپذيرد. محققان معتقدند ازدواج و فرزندان، تمرين تحمل مسؤوليتها و گامى براى پذيرفتن پيامدهاى وسيعتر آن در مقابل كشور و بلكه انسانيت است، بنابراين، مرد داراى خانواده نسبت به حفظ كشورش علاقهمندتر است، زيرا ريشههاى عميقى در وطنش دارد. بر عكس، مردى كه خانواده و فرزندى ندارد داراى احساس عميقى در پذيرش مسؤوليت نسبت به كشور خود و انسانيت نمىباشد.
اهداف ازدواج درکشورهای غیراسلامی
هنگامى كه فرانسه در جنگ دوم جهانى، مغلوب آلمان شد، «پتيان» در ميان مردم كشورش فرياد زد: «آيا شما فرزند نمىخواهيد؟ آيا زندگى خانوادگى را ترك كرده و به دنبال شهوت رفتهايد، و آن را در هر جايى جستجو مىكنيد، توجه كنيد كه شهوت به چه سرنوشتى شما را سوق داده است؟!» . با اين وصف پارهاى از مردم ازدواج را وسيله ارضاى تمايلات جنسى مىدانند و چه بسا ديگر هدفهاى ازدواج را به فراموشى سپردهاند و گاهى مردم را به اين كه كارهايشان حيوانى است وصف مىكنند، ولى ما مىگوييم اين وصف براى آنها رسا و بجا نيست، زيرا حيوانات هم در بيشتر موارد براى تكثير نسل و نه صرفا لذتجويى به اين امر مبادرت مىورزند. بنابراين كسانى كه ازدواج را فقط براى اجابت ميل جنسى مىدانند، به درجهاى پايينتر از حيوان سقوط كردهاند عدهاى ديگر كه آن را يك هدف مىدانند، گمراهترند. آنانیکه به تمايل جنسى به عنوان تنها هدف اصلى توجه مىنمايند و براى به دست آوردن آن به طريقى كه آن را آسانتر و سهلتر از ازدواج مىدانند اقدام مىكنند، آنها نمىدانند ره به كجا مىبرند، در اين جا و آن جا لذت مورد نظر خود را مىجويند، و پس از برآوردن خواست شهوانىشان بار نوميدى و تباهى را به دوش مىكشند. آنان نمونههايى هستند كه سزاوار است به نفع خود فرد و جامعه از بين روند. لذا شايسته است انسان براى رسيدن به مقاصد زيادى كه به آنها اشاره كرديم ازدواج كند تا از لذت مداومتر و طولانيترى برخوردار گردد، نه لذتى كه به لحظات رابطه جنسى محدود مىشود. پرسش ما از اين گروه اين است: وقتى كه نيروى جنسى ضعيف شده يا از بين برود چه حالى خواهند داشت؟ آنها جوابى ندارند جز اين كه بگويند: تنهايى و تباهى …
ضمن آن كه غريزه جنسى را نمىتوان ناديده گرفت اين غريزه در انسان و حيوان موجود است حيوان به صورت نامنظم خواست آن را بر مىآورد بشر نخستين نيز اين خواست را به همين شكل اجابت مىكرد، ملت عرب و ديگر ملتها با عمل اشتراك در زن و يا تعدد شوهران ـ اگر بشود آنها را شوهران بناميم ـ آشنا بودهاند. در اين روزگار هر نوع روابط جنسى را مجاز و آزاد مىدانست و پرواضح است كه اين كار نابسامانيهاى بسيارى را در جامعه ايجاد مىكرد و در نهايت، زن، كه جاذبيت خود را از دست داده، تباه و معطل به سبب اين زندگى احمقانه باقى مىماند، بچهاى كه نتيجه اين روابط بود نيز به همين وضع رها مىشد و پدرى نداشت تا مسؤوليت او را به دوش گيرد. و همه اديان موضوع ازدواج را براى نظم بخشيدن به اين غريزه به صورت قانونى، و رساندن انسان به درجه و مرتبهاى كه شايسته اوست، مطرح كردهاند، خداوند تعالى مىفرمايد:
ترجمه: «براستى كه ما بنىآدم را عزت و كرامت بخشيديم» (ایه 70 سوره الاسرا) بىشك جزئى از كرامت انسان اين است كه خداوند او را از درجه حيوانى و از حدود زندگى بدوى و ابتدايى كه به زندگى حيوانات نزديكتر است ارتقاء بخشد، ما در كتاب «اسلام» از مجموعه «مقايسه اديان» يادآور شدهايم كه دورى جستن از ازدواج در غرب و بسنده كردن به روابط جنسى بدون ازدواج رجعتى به زندگى بدوى و به وجود آورنده مصيبتى است كه خانواده و نسل بعد را مورد تهديد قرار مىدهد. از روابط نامشروع و آنچه آن را (مادر دوشيزه) يا شوهر نكرده مىنامند، هزاران فرزند به وجود آمده كه پدرى براى خود نمىشناسند. آمارهاى رسمى بيانگر اين نكتهاند كه در ميان هر نه كودك متولد شده در لندن، در 1960 يك كودك متعلق به مادرى است كه ازدواج نكرده است و اين امار درقرن 21 به سرعت درحال رشد است. اين آمارها نشان مىدهند تعداد اين گونه متولدين در لندن و در همان سال 57368 كودك است. از اين جا روشن مىشود ازدواج همان گونه كه براى فرد لازم است براى جامعه نيز يك ضرورت است. اين موضوع ما را وا مىدارد، مدعى شويم: اگر انسان به ازدواج نيازمند و قادر به تشكيل خانواده باشد، اين امر يك تكليف واجب است. خداوند متعال مىفرمايد: «افراد بىهمسر و بندگان و كنيزان صالح خود را تزويج كنيد» (ایه32 سوره نور) . قرطبى اين آيه را اينچنين تفسير كرده، مىگويد: «كسانیکه از خود همسرى ندارند همسر دهيد زيرا اين راه حفظ پاكدامنى است.»
اما اگر مرد مسلمانى قادر به هزينههاى ازدواج نبوده و تمايلات جنسى او شعلهور گردد، پيامبر (ص) علاج او را براى متوقف ساختن اين ميل و سركوب نكردن آن، چنين بيان مىفرمايند : «اى جوانان هر يك از شما كه توانايى تهيه خانه و زندگى دارد بايد ازدواج نمايد و هر كسى اين توانايى را ندارد، پس بر اوست كه روزه بگيرد، زيرا روزه درمان و جلوگير اوست» ولى شخصى كه قادر به ازدواج و بدان نيازمند بوده و ازدواج نكند گناهكار و عاصى است، آن حضرت مىفرمايد: «هر كه را تمكن ازدواج باشد و ازدواج نكند از من نيست» همچنين مىفرمايند اگر مسلمانى از خود، نسبت به تحمل مشقت و سختى مطمئن باشد، ازدواج بر او واجب نيست، بلكه بنا به مقتضاى حال، نظير ميل يا عدم آن و فقر و غنايش ازدواج براى او مستحب يا مباح است .
در اسلام روى گرداندن از ازدواج به عنوان جلوهاى از جلوههاى تقرب به خدا و پرهيزكارى محسوب نشده است، چه اين كه پيامبر (ص) فرمودهاند: «در دين من ترك زنان و نخوردن گوشت و گوشهنشينى (زندگى در صومعه) وجود ندارد» .
نتیجه گیری:دراین حقیقت شکی نیست که بعد ازایمان وعمل صالحه زندگی بشری به اصل کرامت وسعادت حقه خویش نایل میگردد و هر فرد جامعه اسلامی در موافقیت وعدم موافقیت همانا اعطاعت احکام امر نهی خداوند ج منوط میباشد .در عصر تکنالوژی امروز که روابط بشری را به هم خیلی قریب گردانیده از احوال زنده گی بشری در هر نقاط از جهان به واسطه رسانه های جمعی در اختیار احد اکثر افراد قرار دارد باخبرمیشویم.درقسمت نظام خانواده و نقشه فامیلی جهانی سال 2019منتشر شده است امار تولد های خارج از ازدواج در اورپا وامریکا در حال افزازش است وکشور های خاور میانه غیر از کشور اسرائیل وترکیه در این مورد امار صفر دارد به گزارش خبر گزاری اجتماعی باشگاه خبر نگاران پویا نسخه 2019امار بین المللی یا نقشه خانواده جهان ، آخیرین وضعیت وخیم زنا زاده گی درکشور های جهان را نشان میدهد. که این نتیجه تمدن غربی رواج آزادی های جنسی واز بین رفتن بنیاد خانواده است. که این پدیده در ادامه منجر به آسیب ها ومفاسد دیگر نیز میشود. به اساس شبکه خبر رسانی مشرق نیوز سالیانه حدود یک میلیون نفر در نقاط مختلف جهان به دلیل بیماری های ایدز جان خود را از دست میدهد . در حالیکه در شرع مقدس اسلام که حامی سعادت جامعه وفرد با قوانین سماوی میباشد همواره توصیه به ازدواج شده و خانواده در اسلام یک مفهوم مقدس وتمدن ساز است . وبه اساس امار بین المللی امار فرزندان نامشروع در کشور های مسلمان صفر است.
منابع:
1 ـ قرآن کریم.
2-مسلم شریف (1)
3 ـ به منهاج الاسلام فى الزواج و الطلاق تأليف استاد البهى الخولى، ص 10 مراجعه نماييد .
4 ـ فيليپ پتيان (1856 ـ 1951) از برجستهترين فرماندهان فرانسه در جنگ جهانى دوم بويژه نبرد فردون مىباشد.
5 ـ كتاب اسلام (چاپ چهارم)، ص .220
6 ـ تفسير قرطبى ذيل همين آيه مباركه.
7 ـ ابن رشد، بداية المجتهد و نهاية المقتصد، ج 2، ص .3
8 ـ كورنئوس الاول 177: 2 و 8 ـ .9
9 ـ مؤلف همين كتاب، المسيحية (چاپ چهارم)، ص .126
10-سایت خبری مشرق نیوز
11سایت خبرگذاری تسنیم.
