وزارت کار و امور اجتماعی: بزرگترین چالش در راستای حمایت از اطفال بی‌سرپرست، نبود قانون حمایت از اطفال است

بیش از چهار دهه می‌شود که افغانستان درگیر جنگ‌های نفس گیر و ویران‌گر است که هنوز هم پیوسته از شهروندان این مرز وبوم قربانی می‌گیرد. در کنار اینکه جنگ‌های متمادی سایه‌ی سهمگینی بر اقتصاد، فرهنگ و زیرساخت های این کشور انداخته، جان هزاران تن را گرفت و هزاران بیوه، معلول و معیوب و اطفال یتیم و بی سر پرست را بر جا گذاشت.

عبدالفتاح عشرت احمدزی سخنگوی وزارت کار و امور اجتماعی  می‌گوید: در حدود سه میلیون کودک زیر خط فقر زندگی می کنند و تقریباً یک اعشاره نه میلیون کودک مصروف کار اند که از این میان  یک اعشاره دو میلیون آن ها کار شاقه انجام میدهند. در کنار آن، اطفال بی سر پرست می باشند که به اثر جنگ و چالشهای نظامی والدین شان را از دست داده اند.  

وی می‎گوید: ما در سراسر افغانستان پرورشگاه های معیاری مجهز با امکانات را برای این اطفال مهیا کرده ایم؛ به خصوص در دو زون؛ بلخ و کابل پرورشگاه های ما با استندردهای بین المللی ایجاد شده و ازامکانات عالی بر خوردار است. در تمام ولایات کشور ۴۵ پرورشگاه خصوصی و دولتی در زمینه نگهداری اطفال بی سر پرست فعال است.

وی افزود: همین اکنون در سراسر افغانستان حدود ده هزار طفل یتم و بی سر پرست را زیر پوشش برنامه های خود داریم و از آنها حفاظت می‌نمایم.

احمدزی می‌گوید، اماری که ما ازآن یاد آور می‌شویم در مقایسه با کودکان بی‎سرپرست کم است.

آمار اطفال یتیم و بی سر پرست که نیاز به سر پرستی دارند بیشتر از این است.

در کنار این تعداد پرورشگاه‎ها، ماه گذشته یک مرکز را برای اطفالی که با چالشها خانوادگی در خانه ها مواجه استند، افتتاح نمودیم و هر زمانی  با چنین اطفال مواجه شویم، آنها را از سه تا ده روز آن‎جا نگهداری و تمام امکانات را برای شان فراهم می کنیم. سپس مشاورین متخصص اجتماعی وزارت کار، چالشهای این کودکان را شناسایی و با فامیل های شان صحبت می‎کنند تا این اطفال دوباره به آغوش خانواده های شان باز گردند.

  سخنگوی وزارت کار و امور اجتماعی از تمام شهروندان افغانستان می‌خواهد در صورتی که با اطفال بی سر پرست بر میخورند، آنها را به این نهاد و یا ریاست های ولایتی وزارت کار و امور اجتماعی بسپارند. وی گفت: “ما از طریق رسانه های جمعی، ملا امامان و راه های گوناگون این پیام را به جامعه انتقال داده‎ایم؛ هرکسی که با طفل بی‎سرپرست مواجه می‎شود، تحویل مسوولین بخش کار و امور اجتماعی در ولایات و مرکز کنند و اگر تسلیم پولیس هم نمایند، به پرورشگاه انتقال می‎دهیم و پس از ارزیابی و معلومات از آنها مراقبت می‌کنیم.” 

هرچند به گفته احمدزی، اطفال تا سن هجده سالگی در این پرورشگاه‌ها نگهدار می‌شوند، اما وی از روندی صحبت می کند که پس از سن هجده سالگی هم این اطفال را دولت مورد حمایت خود قرار میدهد.

وی گفت: به اساس هدایت رییس جمهور، ما بعد از سن هجده سالگی هم این اطفال را حمایت می نماییم و با پوهنتون های خصوصی صحبت نمودیم تا اینها با تحصیل شان ادامه دهند؛ چون تا زمانیکه در پرورشگاه استند دوره  لیسه و برخی آموزش‎های حرفوی را فرا می‌ گیرند. بعد از تفاهم با سکتور خصوصی آنان  ضمن اینکه در پوهنتونها به تحصیل شان ادامه می‎دهند، شامل کار نیز می‌شوند.

سخنگوی وزارت کار و امور اجتماعی با ابراز نگرانی گفت که ما با اطفال برخورده ایم که قاچاق می شدند و از آنها در صفوف نیروهای مخالفین استفاده می شد. ما سعی داریم تا به هر نحو ممکن از این کودکان مراقب کنیم  و نگذاریم کودک افغان قربانی مسایل منفی در افغانستان شود.

  احمدزی بزرگترین چالش فرا راه حمایت از اطفال به و یژه اطفال بی سر پرست را تصویب نشدن قانون حمایت از کودکان بیان کرده گفت:  قانون اطفال در گرو پارلمان است و به دلیل عدم توافق روی سن قانونی  و برخی برخورد های سیاسی، این قانون چندین بار است که در پارلمان کشور دور میزند و پاس نمیشود. پاس نشدن این قانون بزرگترین چالش در برابر ما است.

از طرف دیگر کمیسیون حقوق بشر نیز با ابراز نگرانی از وضعیت کودکان افغانستان به خصوص کوکان بی سر پرست می گوید، این گروپ اطفال قشر اسیب پذیر جامعه می باشند.  نجیب الله ببرک زی رییس بخش حمایت از حقوق کودکان کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان گفت:

گروپ های اسیب پذیر در پرورشگاه های دولتی و خصوصی زندگی می کنند که تعداد شان در حدود ۲۰ هزار طفل میرسد، کمیسیون مستقل حقوق بشر ماه یکبار از این پرورشگاه ها نظارت دارد. به گفته وی کمیسیون حقوق بشر از نقض حقوق بشری اطفال و بهره برداری های که از این ها صورت می‌گیرد نگران است.

وی افزود، با اینکه تعداد پرورشگاه ها به گونه‌ای استندرد فعال است، اما برخی این پرورشگاه ها فاقد معیارها فعالیت می کنند که در  بعضی پرورشگاه های خصوصی گاهی نقض حقوق بشری نیز دیده شده است.

وی گفت: از طرف دیگر نگرانی ما در رابطه به پرورشگاه های خصوصی، نحوه فعالیت آنهاست که آیا کدام اهداف در این پرورشگاه ها دنبال میشود و آیا واقعا اطفالی را که این ها پرورش میدهند بی سر پرست استند.

وی علاوه کرد: موضوع دیگری که کمیسیون حقوق بشر از آن نگران است، زمان خروج این اطفال در آغاز سال هجدهم می‌باشد.ما از دولت افغانستان میخواهیم تا بعد از سن هجده سالگی هم این اطفال را حمایت کند؛ چون آغاز هجده سالگی و خروج آنها از پرورشگاه آنها را به چالشهای گوناگون مواجه میکند و ممکن مورد استفاده های گوناگون قرار گیرند.

وی با انتقاد از شیوه پروسس شمولیت در پرورشگاه ها گفت:  “در پرورشگاه های خصوصی و دولتی اطفالی زندگی می کنند که پدر و مادر شان حیات است و فرزندان شان را شامل پرورشگاه کرده اند.

اصولا این پروشگاه ها برای کسانی است که سرپرست نداشته باشند و در معرض خطر قاچاق و گروهای مافیایی باشند. اما دیده شده است که در پرورشگاه دخترانی که به سن هجده سالگی می رسند، وارث پیدا میکنند. باید در شمولیت این اطفال توجه بیشتر صورت گیرد.“

ببرک زی با استناد به استراتیژی ملی حمایت از اطفال در معرض خطر که توسط دولت افغانستان ساخته شده، آمار اطفال در معرض خطر را شش ونیم میلیون عنوان کررده گفت:  به اساس استراتیژی ملی اطفال در معرض خطر که دولت افغانستان ساخته، نشان میدهد که در حدود شش و نیم میلیون طفل در معرض خطر قرار دارد. 

 این مقام کمیسیون حقوق بشر با ابراز نگرانی می گوید، گروه های استند که در افغانستان هنوز هم  از اطفال بهره بر داری میکنند و اطفال را ما نند کالا به منظور بهره بر داری خرید و فروش می‎نمایند.

ببرک زی نیز از مجلس نمایندگان افغانستان میخواهد قانون حمایت از اطفال را پاس کند تا یک چتر حمایوی برای کودکان افغانستان ایجاد شود. وی گفت:  قانون حمایت از اطفال که اطفال را مورد حمایت قرار میدهد در پارلمان افغانستان است و ما امیدوار استیم که و کیلای محترم مردم افغانستان آن را پاس کنند.

در عین حال صفورا ایلخانی عضو مجلس نمایندگان و نیز عضو کمیسیون حقوق بشر این مجلس در خصوص پاس نشدن قانون حمایت از اطفال درپارلمان گفت، اعضای کمیسیون حقوق بشر و امور زنان چندین بار در این خصو جلسات مشترک گرفتند و اکثریت وکلا به این نظر بودند که این قانون پاس شود و حتی همین چندی قبل این قانون با اکثریت آرا تصویب شد که برخی از اعضای پارلمان با توجیه اینکه قانون مذکور خلاف شرع است و با اختلاف شان روی تعیین سن قانونی، مجلس را ترک کردند.

خانم ایلخانی افزود، اکثریت مطلق وکلا این قانون را میخواستند پاس شود و رای تایید هم دادند و تصویب هم کردند اما رییس پارلمان با سکوت این جفا را در حق اطفال افغانستان کرد و نتجه رای وکلا و تصویب قانون را اعلام نکرد.

گفتنی است که افغانستان در سال ۱۹۹۴ میلادی به کنوانسیون حقوق کودک پیوست و سال گذشته قانونی را به منظور حمایت از حقوق کودکان بر مبنای این کنسوانیون و تعهدات بین‌المللی‌اش تدوین و آماده‌ی تصویب نمود؛ اما این قانون تا هنوز از مجلس نماینده گان افغانستان پاس نگردید است.

از سوی دیگر بر اساس قانون سر پرستی اطفال، وزارت کار و امور اجتماعی مکلف است طفل شیر خوار مجهول‌الهویه واطفال مندرج فقرۀ (٢) ماده ششم این قانون را در یکی از پرورشگاه‌های دولتی یا مؤسسات خیریه ثبت شده تحت سرپرستی قرار داده و هم‌زمان راپور آن را جهت تثبیت هویت به ادارۀ ثبت احوال نفوس وزارت امور داخله ارسال نماید.

همچنین براساس مقرره پرورشگاه‌ها، کودکان در ۷ بخش می‌توانند در پرورشگاه‌ها جذب شوند، کودکانی که پدر و مادر شان را از دست داده و اقارب شان توانایی مراقبت از آن‌ها را نداشته باشند، اطفالی که پدر شان را از دست داده و مادر به تنهایی توانایی مراقبت از فرزند را نداشته باشد، کودکانی که پدر و مادر شان معتاد به مواد مخدر باشند، اطفالی که پدر و مادر شان در زندان بوده و اقارب شان توانایی نگهداری از آن‌ها را نداشته باشند، کودکان بی‌سرنوشتی که هویت آن‌ها معلوم نبوده و از طریق نهادهای حمایت از اطفال معرفی شوند، و اطفال مربوط به خانواده‌های بی‌بضاعتی که از طریق نهادهای امنیتی و حقوقی بی‌بضاعت بودن شان تثبیت گردد.

بلبل حسین شفق