روزنامه اصلاح برای بار اول در ۲۹ دلو ۱۳۰۰ هش مطابق به ۱۸ فبروری ۱۹۲۱میلادی به نگارندگی و سر دبیری محمد بشیر در شهر خان آباد شروع به نشرات کرد. دراین نشریه بعد از شماره ۱۶ بجای مدیر و سر دبیر تنها سر دبیر وبجای محمد بشیر ، حافظ فیض محمد درج گردیده است.
در مرحله اول، این جریده در یک صفحه بروی کاغذ نازک شکری رنگ در مطبعه سنگی خان آباد نشر میگردید. موضوعات این جریده را سر مقاله، مطالبی در باره حوادث داخلی، حوادث خارجی، ادبیات، مسایلی برای سر گرمی و مقالات علمی تشکیل میداد. در پیشانی اخبار درج شده بود.
روزهـای عیـد و مشکلات بی‌شمار مردم
در افغانستان با فرا رسیدن روزهای عید، مشکلات اقتصادی، امنیتی، ترانسپورتی و محیط‌زیستی شهروندان چند برابر می‌شود. موجودیت رسم و رواج‌های سنگین و کمرشکن و عدم کنترول بازار و بالا رفتن قیمت‌ها، از عوامل و دلایل اصلی این مشکلات به‌شمار می‌رود. متاسفانه تا هنوز برای مهار این مشکلات راهکارهای اساسی روی دست گرفته نشده است و هرسال در حال افزایش است. در این مقاله ابتدا به‌چند نمونه مشکلات پیش آمده در روزهای عید اشاره شده و سپس به‌پیامدها و راهکارهای بیرون رفت از آن پرداخته می‌شود. هدف‌های این مقاله تبیین مشکلات مردم در روزهای عید و ارایه راهکارها برای از بین بردن آن است. مخاطبان این مقاله مردم، خانواده‌ها، تاجران و دولت می‌باشد.
موانع و مشکلات؛
۱-مشکلات اقتصادی: با فرا رسیدن عید، قیمت لباس، کالا و مواد خوراکی یکبارگی بالا می‌رود و دکانداران به‌بهانه عید، کالا و مواد خوراکی مورد نیاز مردم را با قیمت دو برابر به‌فروش می‌رسانند. قیمت‌های مواد خوراکه مانند حبوبات، آرد، برنج، روغن، گوشت و … با نزدیک شدن عید بالا می‌رود. از طرف دیگر خانواده‌ها برای سپری نمودن مراسم و برنامه‌های روزهای عید و بخاطر حفظ آبروی خویش، مجبورند که مواد مورد ضرورت خویش را با قیمت‌های بالا خریداری کنند که این بزرگترین مشکل برای خانواده‌های نادار و فقیر به‌شمار می‌رود.
۲-رسم و رواج‌های سنگین: مردم افغانستان در روزهای عید دارای رسم و رواج‌های متعدد و کمرشکن می‌باشند. به‌طور نمونه عیدی بردن خانواده‌ی داماد برای عروس و رفتن مردم به‌خانه صاحبان عزا، دو نمونه از رسم و رواج‌های سنگین و کمرشکن در بین مردم است که در بسیاری مناطق کشور وجود دارد. خانواده داماد مجبور است که در دوران نامزدی در هر عید، مبالغ هنگفت را برای عروس عیدی خریداری کند و با تعدادی از خانم‌های دیگر آن‌را به خانه عروس ببرد. همچنان شمار دیگر مردم در روز اول عید دسته‌دسته برای عید تبریکی به‌خانه صاحب مصیبت می‌روند و عید را برایش تبریک می‌گویند. این مساله از یکطرف داغ صاحب مصیبت را تازه نموده و از طرف دیگر جنجال بزرگ مهمان داری و مصرف را برای صاحب خانه به‌وجود میاورد.
۳-مشکلات محیط زیستی و شهر نشینی: با فرا رسیدن عید، یکبارگی مردم وارد بازار شده و جمع و جوشی خاصی را به‌وجود می آورد. پیش از آمدن عید، سیمای شهر کابل کاملا تغییر می‌کنند و بخاطر تجمع مردم، پیاده روها نیز مسدود می‌شود. از یکسو دکانداران اموال خویش را در بیرون از دکان خویش قرار می‌دهند و از سوی دیگر دست‌فروشان و غرفه داران باعث مسدود شدن پیاده روها و جاده‌های عمومی می‌شوند. افزایش یکبارگی و سرسام‌آور جمعیت، بدون شک باعث مشکلات متعدد محیط‌زیستی در شهر کابل می‌گردد. در هرگوشه شهر، دیوارهای زباله به چند متر بالا می‌رود و بوی و تعفن نیز در کوچه‌ها و پس‌کوچه‌ها چندین برابر می‌شود. شهروندان بدون رعایت فرهنگ شهرنشینی، زباله‌های خرید کالا، قربانی و مواد خوراکی خویش را در روی جاده و پیاده‌روها رها می‌کنند.
۴-چالش‌های ترانسپورتی: با نزدیک شدن عید، کرایه وسایط نقلیه زمینی و ترانسپورت هوایی در کشور دو برابر می‌شود. در برخی مواقع حتی مردم ساعت‌ها منتظر می‌مانند تا سوار موتر شوند. شرکت‌های هوایی خصوصی با استفاده از موقعیت و فرصت پیش آمده، تا هرچه بخواهند کرایه‌هارا بالا می‌برند. در داخل شهر کابل نیز مردم با کمبود وسایط نقلیه نیز مواجه می‌شوند و مجبورند که در داخل یک موتر بالاتر از ظرفیت آن سوار شوند. از یکطرف گرمی هوا و از سوی دیگر تنگی جا در داخل موترها، مشکلات خاصی را برای مردم به‌وجود میاورد. علت اصلی به‌وجود آمدن مشکلات ترانسپورتی در روزهای عید نیز، هجوم یکبارگی مردم به‌سوی بازار، تعطیل شدن کار بسیاری از شرکت‌های خصوصی ترانسپورتی و خالی بودن جای شرکت‌های ترانسپورتی دولتی می‌باشد.
۵-تهدیدات امنیتی: با فرا رسیدن روزهای عید و شلوغ شدن مارکیت‌ها و بازارها، تهدیدات امنیتی نیز افزایش پیدا می‌کنند. چون دشمنان همیشه دنبال فرصت اند تا بتوانند فاجعه کنند. با برگزاری نمازهای عید و شلوغ شدن بازار، آنان دست به اعمال تخریبی، انفجاری و انتحاری می‌زنند. با وجودی که نیروهای امنیتی به تامین امنیت روزهای عید و مراسم‌های مردم اطمینان می‌دهند، اما با توجه به بلند بودن میزان تهدیدات و خطرهای دشمن، جمعیت‌ها و مارکیت‌ها همچنان درتهدیدات امنیتی بسر می‌برند.
پیامدها و خطرها؛
مشکلات و چالش‌های ناشی از فرا رسیدن عیدها در افغانستان، دارای پیامدها و خطرهای زیادی می‌باشد. یکی از پیامدهای عیدهای مشکلات آفرین، تلخ شدن خوشی و تفریح مردم است. بجایی که‌خانواده‌ها روزهای عید را به‌خوشی سپری کنند، با خشونت، جنجال‌ها و نگرانی‌ها سپری می‌کنند. چون نبود امکانات و پول و فراهم نشدن نیازهای ضروری در روزهای عید، باعث ناراحتی اعضای خانواده‌ها می‌گردد. پیامد دیگر مشکلات روزهای عید، وارد شدن ضربه اقتصادی به مردم است. خانواده‌ها اندک پس‌اندازی که دارند در روزهای عید مصرف می‌کنند که این مساله باعث می‌شود مردم همیشه با مشکلات اقتصادی، بی‌پولی و در فقر زندگی کنند. فقط یک عده افراد مخصوص و احتکارگر از روزهای عید سود می‌برند و فایده می‌کنند، اما در کل اقتصاد مردم آسیب‌پذیر می‌شود. پیامدهای دیگر عیدهای مشکل آفرین، آلودگی محیط زیست، از بین رفتن منابع طبیعی و آبی، تلفات جانی و مالی، افزایش زباله‌ها، شیوع انواع بیماری‌ها و بیزاری مردم از زندگی در شهرها می‌باشد.
پیشنهادات و راه‌حل‌ها؛
۱-اولین و مهمترین پیشنهاد این است که دولت باید کنترل جدی بالای بازار داشته باشند. اجازه احتکار کردن اجناس ضروری و مورد مردم را توسط تاجران و دکانداران ندهند. مراکز فروش دولتی باید آمادگی کامل را برای رفع نیازهای مردم با قیمت عادی داشته باشند. یعنی دولت از قبل آمادگی بگیرد تا در صورت بالا رفتن قیمت‌ها، مواد خوارکی و کالاهای مورد ضرورت شهروندان را با قیمت عادی فراهم کند.
۲-دومین راهکار آمادگی شرکت‌های ترانسپورتی دولتی در روزهای اضطراری و عید می‌باشد. نگذارند که شرکت‌های ترانسپورتی خصوصی از فرصت سوء استفاده کرده و از مسافران پول‌های بیشتری دریافت کنند. اگر دولت در این قسمت آمادگی کامل را داشته باشند، شرکت‌ها و موتر داران خصوصی نمی‌توانند کرایه را بالا ببرند. در حالی‌که در این روزها کرایه سفر به ولایت‌های کشور دو برابر نسبت به روزهای قبل شده است.
۳- پیشنهاد سوم در قسمت تامین امنیت است. شهروندان باید از هجوم یکبارگی به بازار خودداری نموده و کالاهای فاسد نشدنی مورد نیاز خویش را یک ماه قبل از عید خریداری کنند. تا هم آرزان تمام شود و هم از ازدحام‌های بی‌مورد در روزهای قبل از عید جلوگیری شود. افزایش ازدحام مردم خودش در بعد امنیت خطرساز می‌باشد.
داوود ناظری