منفعت سیاسی کشورها بدون پرداخت  قربانی مهیا نخواهدشد

مولانا سمیع الحق، بنیان‌گذار مدرسۀ حقانیه در پاکستان که به پدر معنوی گروه طالبان مشهور بود، در حمله‌یی در شهر راولپندی آن کشور ترور شد. سمیع‌الحق، یک چهره سیاسی مذهبی افراطی ‌ و جنجالی‌ در سطح منطقه شهرت خاص داشت. آگاهان امورسیاسی به این باور اند که قتل مولانا سمیع‌الحق به سفر عمراخان نخست وزیر پاکستان به چین ارتباط دارد و اسلام‌آباد می‌خواهد کشورهای همسو با خود را مطمئن سازد که دیگر از گروه‌‌های افراطی مانند طالبان حمایت نمی‌کند. پاکستان در حال حاضر زیر فشار شدید اقتصادی قرار دارد و کشورهای چین،  روسیه و برخی از کشورهای عربی که به این کشور کمک‌های اقتصادی می‌کنند، تأکید دارند تا اسلام‌آباد از حمایت گروه‌های تندرو مانند گروه طالبان دست بردارد. چین از فعالیت گروه‌های افراطی در «ایالت سینکیانگ» که هم‌مرز با افغانستان و پاکستان است به شدت نگرانی دارد و این مورد سبب شده تا پکن بر اسلام‌آباد فشار وارد کند تا با گروه‌های افراطی در این کشور، مبارزۀ جدی داشته باشد. پاکستان تلاش می‌کند تا به هر قیمتی که شده توجه کشورهای کمک کننده را به خود جلب کند که چین یکی از کشورهای مهم در این زمینه است. پدر سمیع الحق مولانا عبدالحق چند دهه پیش در اکوره ختک، شهر کوچکی در ایالت خیبرپشتونخواه پاکستان، مدرسه دینی حقانیه را تأسیس کرد که بعدها با هزاران شاگرد که درین مدرسه مصروف تعلیم بودند،به پسرش سمیع‌الحق به میراث گذاشته شد. مولانا سمیع‌الحق، رهبر جمعیت علمای اسلام پاکستان بود و دو دوره عضویت مجلس سنای این کشور را داشت (از ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۷).صدها دانش‌آموز مدرسه حقانیه طی چند دهه در  برابر دولت‌های مختلف افغانستان به شورش ودهشت افگنی  پرداختند.  سمیع‌الحق در میان مردم افغانستان به دلیل حمایت همیشگی‌اش از گروه طالبان و مشروع دانستن جنگ آنها علیه دولت این کشور منفور بود. گفته می‌شود شماری از نخستین اعضای گروه طالبان افغان پیش از آمدن به افغانستان در مدرسه حقانیه دانش‌آموز بودند و به همین دلیل او را “پدر معنوی طالبان” می‌خواندند. مقام‌های افغانستان بار بار با رهبران مذهبی پاکستان تماس گرفتند تا این رهبران از نفوذشان بر‏طالبان کار بگیرند و آنان را به مذاکره تشویق کنند. اما مولانا سمیع‌الحق هیچ یک از این درخواست‌ها را قبول نکرد. سمیع‌الحق به هر کسی که به ملاقاتش می‌رفت، جنگ طالبان را مشروع و منطقی می‌گفت. او باور داشت که جنگ طالبان در افغانستان نبردی مقدس است نه یک خون‌ریزی ناروا. مولانا سمیع‌الحق به هر کسی این باورش را توضیح می‌داد. به دیپلومات‌های امریکایی می‌گفت که نیروهای‌شان را از افغانستان بیرون کنند و به مقام‌های دولت افغانستان می‌گفت که بهتر است به گروه طالبان تسلیم شوند. او هیچ گاهی علاقه‌مندی‌اش را برای ختم جنگ افغانستان ابراز نکرد. سمیع‌الحق یک اسلام‌گرای تندرو بود و با موضوع افغانستان هم از همین زاویه نگاه می‌کرد. مولوی جلال‌الدین حقانی ‌سراج‌الدین حقانی و دیگر رهبران طالبان در مدرسه‌ او درس خوانده‌اند. مدرسه‌ حقانیه‌ مولانا سمیع‌الحق به ملا عمر هم نشان افتخار اعطا کرده بود. در زمان حکومت طالبان در افغانستان فهرستی از مقام‌های حکومت این گروه در درب ورودی مدرسه‌ حقانیه‌ آویزان بود و سمیع‌الحق همیشه با افتخار به آن اشاره می‌کرد و می‌گفت که رهبر معنوی و استاد بسیاری از رهبران طالبان است. در سال ۲۰۱۳، مولانا سمیع‏الحق در دیداری با ریچارد‏اولسون سفیر امریکا در اسلام آباد از امریکا خواست نیروهای خود را از افغانستان خارج کند و بگذارد طالبان دوباره این کشور را به کنترول خود درآورند.

دراین اواخر دولت‌های افغانستان و امریکا از سمیع الحق خواهان جلب حمایتش برای روند صلح دولت افغانستان با گروه طالبان بودند. هرچند هنوز مشخص نیست که چه کسی یا کسانی می‌توانند از مرگ سمیع‌الحق بیشترین سود را ببرند. مولانا سمیع‌الحق در زمان کشته شدنش، ۸۱ سال داشت و مرگ او داستان یکی از تندروترین رهبران مذهبی را درمنطقه نقطه پایان گذاشت. در مورد ترور بنیان‌گذار مدرسۀ حقانیه، برخی از رسانه‌های خارجی گزارش‌ دادند، افراد ناشناس که مجهز با سلاح بودند موتر عامل وی را هدف قرار داده؛ اما شماری دیگر از منابع خبری به نقل از افراد نزدیک به او خبر می‌دهند که وی در منزل مسکونی‌اش با ضربات چاقو به قتل رسیده‌است.از آن‌ جایی که مولانا سمیع‌ الحق
یکی از چهره‌های پرنفوذ سیاسی و مذهبی در پاکستان نیز بود خبر قتل وی با واکنش‎‌های گونه گون مقام‌های آن کشور و رهبری گروه طالبان افغان روبرو شده است. اسلام‌آباد به مجرد خبر شدن ترور بنیان‌گذار مدرسۀ حقانیه، دستور داد تا مسئولان امنیتی، هرچه زودتر بررسی شان‌را در این مورد آغاز نمایند.از سوی هم، گروه طالبان پس از ترور رهبر معنوی شان  اظهار تأسف نموده و در خبرنامه‌یی گفته اند او تمام زندگی‌اش را در بخش‌های تعلیمی و سیاسی به خدمت دین وقف کرد.این گروه در عین زمان اشاره‌یی به عاملان این روی‌داد نکرده و تا هنوز هم گروهی مسئولیت این حمله را بر دوش نگرفته؛ اما گفته می‌شود که وی در پاکستان به دلایل کارهای افراطی‌اش، منتقدان سرسخت خودش را داشته‌است.این درحالیست که برخی از مناطق پاکستان پناه‌گاه‌های امن برای این تروریستان بوده که در آن‌جا تجهیز و تمویل شده و برای جنگ به افغانستان فرستاده می‌شوند.  در همین مورد، بارها کابل از اسلام‌آباد خواسته تا در برابر آنان اقدام نماید، کاری که تا هنوز نتیجه‌یی نداشته‌است.پاکستان نیزازچنین افرادبهره برداری سیاسی نموده منفعت خودرادرزیان دیگران جستجومی نماید.

اما نکته مهم این است که با کشته شدن مولانا سمیع‌الحق، پدر معنوی گروه طالبان، فعالیت‌های تروریستی طالبان افغان که یکی از پای‌گاه‌های مشورت‌دهی، حمایتی‌ و مشروعیت‌دهی در بخش‌ فعالیت‌‌های شان را از دست دادند، چه‌گونه در افغانستان به پیش خواهد رفت. آیا ترور او می‌تواند که فعالیت‌های طالبان را کاهش و آنان را تضعیف بسازد ویا هم احتمال این وجود خواهد داشت که با قتل او گروه طالبان آمادۀ مذاکره با دولت افغانستان گردد. درحالی که در این روزها، موضوع گفتگوی صلح با آن گروه بیش‌تر از گذشته‌ داغ‌تر شده است. مولانا سمیع‌الحق نقش بسیار مهم و کلیدی برای طالبان افغان داشت و اعضای آن گروه نیز احترام خاص به وی قایل بودند.  پس از مرگ ملا عمر، رهبر پیشین گروه طالبان، اختلاف‌های میان آنان بر سر رهبری به وجود آمد و در نهایت دو شاخه تشکیل شد و در اواخر نیمۀ اول سال ۱۳۹۴ برخی از رسانه‌های پاکستانی گزارش‌دادند که شاخه‌های تشکیل شدۀ گروه طالبان از رهبر معنوی شان تقاضانمودند تا اختلاف‌ها میان آنان را از بین ببرد.به اساس اطلاعات به دست آمده، در آن زمان، مولانا سمیع الحق پس از دیدار با رهبری هر دو شاخه، به آنان دستور داده بود تا از ملا اختر محمد منصور حمایت کنند.از سوی هم باید گفت، مدرسۀ حقانیه که مربوط مولانا سمیع‌الحق و یکی از بزرگ‌ترین مدرسه در نوع خود در پاکستان است، برای گروه طالبان افغان خیلی مهم است، زیرا بیش‌تر اعضای کلیدی گروه‌های تروریستی فعال به شمول طالبان در افغانستان در آن آموزش می‌بینند و آمادۀ فعالیت‌های تروریستی می‌شوند. هرازگاهی هم‌ دیده شده که فعالیت‌های اعضای گروه طالبان در سراسر افغانستان پس از سخنان حمایتی مولانا سمیع‌الحق  از آنان و روا دانسته شدن جنگ جاری طالبان در افغانستان توسط برخی از علمای دینی پاکستانی، افزایش و دست‌های آنان را بر کشتن افراد ملکی و نظامی در این کشور بیش‌‎تر ازپیش درازتر ساخته‌‎ بود.

نوشته:س-سامی