امان از فقر فرهنگی

افغانستان شاید یگانه کشوری است که آموزش و پرورش و حتی تحصیلات عالی تا سطح لیسانس به طور رایگان از جانب دولت برای شهروندان این کشور ارایه می‌شود، و نکته مهم‌تر از آن اینکه پس از سقوط طالبان و رویکار آمدن صفحه جدید در تاریخ این کشور، حمایت‌های سخاوتمندانه جامعه جهانی در تمام عرصه‌ها به خاطر بازسازی مخروبه‌های به جا مانده از جنگ خاصتاً در بخش‌های آموزشی هنوز هم نتوانسته است لایه‌های ضخیم فقر فرهنگی یا به عبارت دیگر سایه شوم فقر فرهنگی را از قلمرو افغانستان بزداید.
پس از سقوط ولسوالی دهراود ولایت ارزگان به دست طالبان، ویدیویی در شبکه‎های اجتماعی دست به دست شد که بیانگر تاراج مرکز علمی و آموزشی (مرکز تربیت معلم در ولسوالی دهراود ولایت ارزگان) بود. در این شکی نیست که در حالات جنگ و اضطرار مناطقی میان طرفین درگیر دست به دست می‌گردد، اما آنچه مایه تعجب نه بلکه شرم آور است، اینکه یک مرکز آموزشی آنهم از سوی مردم محل به تاراج کشیده شده و داشته‌های آن نابود می‌گردد.
هرچند که طالبان مسئولیت تاراج این مرکز آموزشی را به عهده نگرفته اند، اما آنچه برهمگان روشن و هویدا است اینکه طالبان عامل اصلی و زمینه ساز تاراج مرکز تربیت معلم در ولسوالی دهراود ولایت ارزگان شناخته می‌شوند؛ زیرا این بار اول نیست و بار آخر نیز نمی‌تواند باشد، چون قبل براین مراکز آموزشی، مکاتب، مدارس و حتی مساجد در مناطق و ولایات دیگر نیز از سوی این گروه یا حامیان شان به آتش کشیده شده است.
این موضوع از یکسو بیانگر واقعیت‌های تلخی است که با وجود صرف میلیون‌ها افغانی و تلاش‌ و تقلای نهادهای ملی و بین‌المللی هنوز هم مردم افغانستان از شرایط مناسب اجتماعی و آگاهی لازم از ارزش‌ها و داشته‌های ملی برخوردار نیستند و همچنان با مشکلات جدی مانند ناامنی، فقر، فساد، اعتیاد، تبعیض و سوء مدیریت دست به گریبان اند و همین مسایل بستر اصلی گرایش به تفکرات افراطی و جذب مردم به خصوص جوانان برای تخریب کشور و دامنه‌دار شدن جنگ و ناامنی را گسترانیده است، از جانب دیگر زنگ هشداری را به صدا درآورده است که دولت باید در راستای محو فقرفرهنگی در افغانستان بیش از هر زمان دیگر توجه جدی نماید؛ زیرا تا زمانی که جغد شوم فقر فرهنگی از بام این کشور رانده نشود، نه تنها مسیر رشد و توسعه را گم خواهیم کرد، بلکه دستاوردهای گذشته نیز با یک چشم برهم زدن از سوی کسانی که منافع خود را در ناامنی و جنگ می‌بینند به یغما خواهد رفت.
نکته دیگری که قابل یادآوری است اینکه مردم محل باید این تعقل و دانش را داشته باشند، که مراکز علمی و تأسیسات عام‌المنفعه ملکیت شخصی هیچ فرد یا گروهی نبوده و نیست، بلکه ملکیت‌های عامه یا به اصطلاح «بیت‎المال» متعلق به تمام مردم بوده و حفاظت و نگهداشت آن نیز از وجایب و مسئولیت‌های ملی و اسلامی خود مردم است که در هر گونه شرایطی باید از آن حراست نمایند.
اینکه چگونه می‌توان مردم را در راستای حفظ و نگهداری از تاسیسات عام‌المنفعه بسیج نمود، بر می‌گردد به تخصص و مهارت‌ نهادهای ذیربط، زیرا باشندگان محل زمانی می‌توانند با نهادهای حامی بیت‌المال همکاری نمایند که اعتماد متقابل میان مردم و نهادهای دولتی و خصوصی ایجاد گردد و این اعتماد نیز زمانی فراهم شده می‌تواند که در رأس ادارات افراد متخصص و متعهد به خدا و وطن گماشته شوند و در یک جمله کار به اهل کار سپرده شود، در این صورت است که نهاد به مثابه پل ارتباطی میان دولت و مردم عمل نموده و برای تقویت و حمایت از یکدیگر تلاش می‌ورزند.
در فرجام پیام ما به مسئولان نهادهای علمی و فرهنگی، اصحاب رسانه‌ها به ویژه علما و دانشمندان این است که در زمینه احساس مسئولیت نموده و به منظور گرامی‌داشت از داشته‌ها و دستاوردهای خویش در هرگوشه و مناطق کشور و با هر وسیله ممکن اقدام نمایند، در غیرآن به پیشگاه خدا و تاریخ پاسخگو خواهند بود.